Serkan Atak 
Kendi hayalleri ve umutlarını, bir futbol takımı ile özdeşleştiren tüm okurlar, bu kitapta kendi mazilerine ilişkin şeylerle birlikte, yüzyıllık bir tarihe yolculuk yapma fırsatını bulacaklar.
“Tarihinde mazi yatan” takımlar gözönüne alındığında, İngiliz takımları sahip oldukları hikayeler ve tarihsel figürlerle ilk akla gelenleri olur. Durumun böyle olmasında, İngiltere’deki futbol kültürünün, toplumsal hayatla olan sıkı bağlarının etkisi büyüktür. Ancak İngiltere’de mazisi olan kulüpler içerisinden Liverpool pek çok futbolsever için ayrı bir öneme sahiptir.
1892’de kurulan Liverpool; kurulduğu günden bu güne 18 İngiltere ve 5 Avrupa Şampiyonluğu kazanarak İngiltere’nin en başarılı kulüplerinden biri haline gelmiştir. Liman işçilerinin tuttuğu takım olarak bilinen Liverpool, bu sınıfsal kökenini hala muhafaza etmektedir. Ayrıca The KOP isimli ateşli taraftar topluluğuna, “You’ll Never Walk Alone” (asla yalnız yürümeyeceksin) sözleriyle akıllara kazınmış bir slogana, artık bir mabet haline gelmiş Anfield Road stadyumuna ve Everton ile tarihsel bir çekişmeye dayanan Merseyside derbisine sahiptir.
Tan Morgül’ün koordinatörlüğünde İthaki Yayınları tarafından yayına hazırlanan Futbol Kültürü serisinin 3. Kitabı olan “Liverpool FC: 10 Maçta Efsanenin Anatomisi” okuyucuya Liverpool’un mazisinde bir gezintiye çıkma olanağı sunuyor. Bu 10 maçtan en dikkat çekici olanı elbette 25 Mayıs 2005 yılında Atatürk Olimpiyat Stadında AC Milan ile oynanan Şampiyonlar Ligi finali. Liverpool; ilk devreyi 3-0 önde kapatan Milan’a karşı, ikinci devre 3-3 ‘ü bularak cevap veriyor, maçı uzatmalara taşıyarak kupaya uzanıyordu. Söz konusu maç ile ilgili yazar Jonathan Wilson’un Türkçe baskıya önsözü, okurlar açısından ayrı bir güzellik olarak öne çıkıyor.
Aynı zamanda son günlerin yükselen değeri, Socrates Dergi’nin mimarlarından Can Eler’in kitaba yazmış olduğu önsöz, ilk sayfalarda, ne ile karşı karşıya olduğumuza dair, bakış açımızı şekillendirmemize yarıyor.
Kitabın bütününe baktığımızda ise; adeta başrolünde Liverpool olan bir roman okuyoruz. Maçlar arasında kurulan bağlantılar, kitabı çok akıcı hale getirmiş. 1899’da oynanan maçın ardından, 1947’deki maçı okuduğunuzda, iki maç arasında geçen süreçte neler yaşandığına dair kabaca bir bilgi edinebiliyorsunuz. Kulübün nasıl kurulduğundan, forma rengine kadar detaylı bilgilere ve ilginç hikayelere bu yolla ulaşmak mümkün.
Ayrıca maçlar o kadar özenle seçilmişler ki, tarihsel olarak öne çıkan olayları anlatmaları bakımından müthiş bir atmosfer oluşturuyorlar. İlk iki maçın görüntüleri günümüzde bulunmasa da, diğer maçların görüntülerine ulaşmak mümkün. Maçta yaşanan pozisyonların uzun uzun anlatılması başlangıçta sıkıcı bir hava versede, bir süre buna katlanıldığında kitabın romansı havasına en büyük katkıyı bu gibi detayların verdiği hissedilmeye başlanıyor.
Döneme dair tanıklıklar, anlatımlar, gazete başlıklar vb. kitaba ayrıca bir belgesel havası veriyor. Bill Shankly’nin yarattığı futbol kültürünün yıllar boyunca kulübe nasıl etki ettiğini adeta Boot Room’da* tanıklık ediyorsunuz.
Kitapta maçlarla birlikte; Avrupa futbolu açısından önem taşyan olaylara da değiniliyor. Liverpool; 1985 yılında tarihinin en büyük trajedisini yaşamış ve Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde Juventus’la oynanan maçta çıkan ve tarihe Heysel Faciası olarak geçen olayla birlikte 5 yıl süreyle Avrupa Kupalarından men edilmiştir. 39 kişinin hayatını kaybettiği bu olay tarihte utançla alınan son olay olmamıştır. 15 Nisan 1989’da Nottingham Forest’e karşı oynanan FA Cup yarı finalinde, yüzlerce Liverpool taraftarı tel örgülere sıkışarak can vermiştir. (Hillsborough faciası) Tüm bu olaylar sonrası yaşananlar ve futbola bakıştaki değişiklikler, kitabı futbol sosyolojisi açısından ilgiyi hakedecek hale getiriyor.
90’lı yıllar ile son büyük günlerini yaşayan Liverpool; 2005’teki epik Şampiyonlar Ligi finali dışında, bu mazisini arar duruma geldi. Kitapta bu düşüşün nedenleri ve sonuçlarına dair geniş bir çerçeve sunuluyor. Bugün; teknik direktörlüğünü Jurgen Kloop’un yaptığı takım, eskiye dönüş sinyalleri verse de, daha önlerinde, geçmeleri gereken çok yol var.
Yazıyı Liverpool’un 2005’teki finalini konu alan bir film ile bitirelim. 2011 yapımı Will (Babam İçin) filmi**; yetimhanede büyüyen bir çocuğun aniden ortaya çıkan Liverpool aşığı babasıyla karşılaşmasıyla başlıyor. Çocuğa; Türkiye’de oynanacak finale aldığı biletler ile sürpriz yapan baba, kısa bir süre sonra hayata gözlerini kapatıyor. Bunun üzerine İngiltere’den Türkiye’ye yola çıkma kararı alan Will, kendisini muhteşem bir maceranın içerisinde buluyor. Futbolseverlerin kaçırmayacağı güzellikte olan bu film Liverpool fenomeninin boyutlarını anlamak için mutlaka izlenmeli.
Bir futbol takımının mazisini; takımın başarıları ve tarihsel olaylar kadar, taraftarların kendi yaşanmışlıkları da belirler. Liverpool bugün, dünya üzerinde en fazla taraftara sahip olan takımlardan biri olmasını, nerede yaşarsa yaşasın tüm futbolseverlerin Liverpool’da kendisine ait bir şeyleri bulmasına borçlu.
Will gibi; kendi hayalleri ve umutlarını, bir futbol takımı ile özdeşleştiren tüm okurlar, bu kitapta kendi mazilerine ilişkin şeylerle birlikte, yüzyıllık bir tarihe yolculuk yapma fırsatını bulacaklar. Bu kitabı okuduktan sonra ise; kendi tuttukları takımların mazisine dair kendi yolculuklarını yapmak ve bu tarihin bir parçası olmayı eminim ki arzulayacaklar.
*Boot Room: Liverpool’un futbol felsefesinin oluşturulduğu ve teknik-taktik tartışmaların yapıldığı malzeme odasına verilen isim. Uzun süre Liverpool’un başına Boot Room’un havasını soluyan teknik direktörler geçirilmiştir.
**Filmin fragmanı için: http://www.beyazperde.com/filmler/film-199090/fragman-19351348/
|
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Aktif olarak avukatlık yapmakta ve siyasetle uğraşmaktadır.
Çizgi Roman, Bilim-Kurgu ve Fantazi Edebiyatı okurudur.
Çeşitli spor dallarını uzun yıllardır takip etmektedir.
- Gelecekte Geçen Bir Polisiye: Değiştirilmiş Karbon - 24 Mart 2018
- Asimov’dan epik bir gelecek kurgusu: Vakıf - 1 Aralık 2017
- Tanrıya bir meydan okuma: Tanrı Olmak Zor İş - 9 Ekim 2017