Aynur Kolbay 
Aynı zamanda senarist ve yönetmen olan yazarımız Frank Tashlin, “Ayı Olmayan Ayı”dan kendisi için çok özel ve değerli bir ilk kitap olarak bahsediyor.
1913 yılında doğan ve yıllarca sinema ve animasyon sektöründe çalıştıktan sonra emekliye ayrılan Frank Tashlin, sinematografik teknikler, kullandığı yaratıcı kamera açıları ve etkileyici üslubuyla tanınan bir senarist, yönetmen ve yazar. Ayı Olmayan Ayı ise yazarın kendisi için “çok özel ve değerli” olduğunu belirttiği ilk kitabı.
Kitap bir sonbahar mevsimiyle başlar. Sonbahar gelmiş, kazlar güneye uçmaya başlamış, ağaçlar yapraklarını dökmüş ve ayılar için kış uykusu vakti gelmiştir. Her normal ayı gibi, kahramanımız olan ayı da kış ayının gelmesiyle birlikte ormanın derinliklerindeki mağaraya girip kış uykusuna yatar. Ancak bizim ayı kış uykusundayken, ormana bir sürü adam gelir ve ormanı talan ederek yerine kocaman bir fabrika kurarlar. Yaz gelmeden ormandaki doğa düzeninin yerine kapitalist bir düzen gelip yerleşmiş ve tıkır tıkır işlemeye başlamıştır bile.
Ve günler geçer, koskoca kış mevsimi bitip bahar mevsimi gelir ve bizim ayı da kış uykusundan uyanır. Uyandığı mağaradan, bıraktığı ormana çıkmayı beklerken, fabrika binalarından birinin altından çıkıp korkunç manzarayla karşılaşıverir. Uykudan önce bıraktığı ağaçlar, çimenler, çiçekler, orman hepsi gitmiş; yerine dumanları tüten fabrika binaları, çimenlerin ve çiçeklerin üzerine dökülmüş beton yollar ve harıl harıl çalışan insanlar gelmiştir. Gözlerine inanamayan ayıyı bundan sonra trajikomik bir yolculuk beklemektedir.
Fabrika binasından çıkan bir adama can havliyle yaklaşıp nerede olduklarını, uykuya yatmadan önce bıraktığı ormanına ne olduğunu sormaya çalışır ancak adam ayının, işini kaytarmaya çalışan bir işçi olduğunu düşünerek kendisiyle dalga geçer. Fabrikadaki ustabaşı, genel müdür, üçüncü başkan yardımcısı, ikinci başkan yardımcısı, birinci başkan yardımcısı ve başkana kadar giderek kendisinin bir ayı olduğunu anlatmaya çalışsa da hepsinden aynı yanıtı alır:
“Sen ayı değilsin. İyi bir tıraşa ihtiyacı olan, kürk palto giymiş budala adamın tekisin.”
Ayı olduğunu kanıtlamanın son şansı olarak, hayvanat bahçesi ve sirkteki ayılara da danışır ama yanıt hep aynıdır. Çünkü gerçek bir ayı olsa hayvanat bahçesinde parmaklıkların arkasında ya da sirkte gösteride olması gerekirdi.
Ayının ayı olduğunu unutacak noktaya kadar gelmesini, bir fabrika işçisi olarak çalışmaya başlamasını, hatta zaman zaman “Keşke bir ayı olsaydım” noktasına gelen serzenişlerini içler acısı çizimler eşliğinde okumak, kitap bittiğinde insana sistemlerin sadece insanları değil hayvanları hatta tüm canlıları zamanla nasıl içinde erittiğini düşündürüyor. Hepimiz hayatımız boyunca belli sistemlere dahil olup zaman zaman insan olduğumuzu bile nasıl unutuyorsak, bizim ayının da ayı olduğunu unutup aylarca başka bir kimliğe hapsolmasını üzülerek izliyoruz.
Kitabın sonu sürpriz olsun ama kitabı bir çocukla okumak, hem kentsel dönüşüm, hem kaybolan doğal yaşam alanlarının hem de kapitalist sistemin insanlara ve hayvanlara etkisini anlatmak için güzel bir başlangıç olabilir. Bir çocuk için fazla felsefi kaçabilecek “kendi gibi olmak”, “doğru bildiğinden şaşmamak”, “bir yere ait olmak”, “kendine yabancılaşmak” gibi kavramları olabildiğince yumuşak bir şekilde kafalarında oluşturmak için iyi bir fırsat Ayı Olmayan Ayı.
Kitap boyunca ayının hislerini, yaşadığı duygu karmaşasını, endişelerini çok iyi bir şekilde resmeden çizimler de yine yazar Frank Tashlin’e ait. Ek bir bilgi olarak, kitabı Türkçeye çeviren çocuk kitabı yazarlarımızdan Şiirsel Taş’ı da anmadan geçmemek gerek.
Keyifli okumalar…
- Ayı Olmayan Ayı
- Yazar: Frank Tashlin
- Çizen: Frank Tashlin
- Baskı Yılı: 2015
- Sayfa Sayısı: 63 Sayfa
- Yayınevi: Hayykitap
Ebeveynlere Faydacı Puanlama:
- Görsellik: 5 puan, karakalem çizimlerle hikâyenin tüm duygusunu yansıtmayı başarıyor.
- Hikâye: 5 puan. Pek çok farklı konuya dikkat çekebilmek için yardımı olabilecek bir hikâyeye sahip.
- Eğitici/Öğretici Nitelik: 5 puan. Kentsel dönüşüm, doğal yaşam alanları, bir yere ait olma ve doğru bildiğinden vazgeçmeme gibi kavramları sorgulatıyor.
- Hayal Gücü Gelişimi: 4 puan
- Kültürel Gelişim: 5 puan
- DÜMTEK NECMİ’NİN MUHTEŞEM HİKÂYESİ - 24 Mart 2021
- DUT AĞACINDAKİ HAYALET - 9 Şubat 2021
- KİTAP TAMİRCİSİ TOPRAK - 7 Aralık 2020