Rasih Korkmaz 
Bağdat’ı Düşlemek, yazarın tüm duygu hallerini göstermekle birlikte, okurun da kitaba yoğunlaşmasını sağlayan bir anlatıma sahip. Bu bağlamda kitap hem kurgu hem de kurgu dışı özellikler taşıyor.
Can Yayınları etiketiyle yayımlanan Bağdat’ı Düşlemek kitabının yazarı Haifa Zangana, 1970’lerde Saddam rejimine karşı mücadele etmiş devrimci bir kadın. Yaşadığı hayat gereği mücadele etti ve sırf bu nedenle Irak hapishanelerinde yattı. Bu süreçte işkencelerden geçirildi. Hatta öyle sert işkencelerden geçirildi ki işkencecilerin önüne koyduğu insanlık dışı bir itiraf metnini imzalamak durumunda kaldı. Bunların devamındaysa 1976’da ülkesini terk etti. Zangana’nın kaleme aldığı Bağdat’ı Düşlemek, yazarın “dün” yaşadıklarını ve bugüne dair umutlarını irdeliyor.
Kitap otobiyografik bir takım özellikleri barındırmakla birlikte farklı insanların hayatlarına da ayna tutuyor. Yazar kimi zaman çocukluk yıllarına dönüyor kimi zaman da insanlığın bittiği işkencelere değiniyor. Anlatı özelliği taşıyan kitap anlatım tarzıyla birlikte bir romanın da tüm özellikleri taşıyor.
Bağdat’ı Düşlemek, yazarın tüm duygu hallerini göstermekle birlikte, okurun da kitaba yoğunlaşmasını sağlayan bir anlatıma sahip. Bu bağlamda kitap hem kurgu hem de kurgu dışı özellikler taşıyor. Kitapta Zangana’nın çocukluğu da dahil olmak üzere hafızasının derinlerine bir yolculuk yapıyoruz. Bu yolculukta Haifa Zangana’nın parti üyeliği ve devamında politik gelişmelerle beraber artan baskı ve işkenceye tanıklık ediyoruz. Saddam rejiminin iktidara gelişiyle birlikte kısa sürede tüm alanları zapt etmesi ülke muhalefetini parçalıyor ve muhalif olmaya devam edenler ise rejimin saldırılarıyla karşı karşıya kalıyor. Haifa Zangana, tüm bu zorlu süreçlerin sonunda ise sürgün hayatı yaşamak durumunda kalıyor. Ancak bu sürgün onun vatanına olan hasretini, özlemini daha da perçinliyor.
Arap bir anne ve Kürt bir babanın çocuğu olan Zangana’nın Zino adındaki köyüne bir yolculuk yapıyoruz. Zangana’nın çocukluğunu edebi bir yoğunluk ve şiirsel bir anlatımla izliyoruz. Köy ve kent yaşamı arasındaki keskin çizgiye tanıklık ediyoruz.
Zangana için büyük şehir Kasr al-Nihaya hapisanesinde geçirilen zorlu zamanlar demek. İdamlar, yoldaşlarının kulağında çınlayan acı dolu çığlıkları demek. Zifiri bir karanlıkta sonunu beklemek demek.
Komünistlerin tüm rejimler tarafından maruz kaldığı antipropagandaya burada da tanıklık ediyoruz. Yazarın işkence altında imzalamak durumunda kaldığı itiraf metni ise tüm insanlığın üzerinde anlaşması gereken bir mücadele mutabakatı niteliğinde. Rejim, devrimci bir kadını yaptığı işkenceyle tüm amaçlarından soyutlayıp onu cinsel bir obje ve sapkın olarak fişliyor. Sanki tüm bu işkenceler Zangana’ya kimlerle cinsel ilişkiye girdiğini itiraf etmesi için yapılmış. Korkunç! Bu kara propaganda sadece Zangana’nın mücadelesini anlattığı yıllarda değil günümüzde de farklılık göstermiyor.
Zangana’nın kendisine zorla imzalatılan itiraf metnini anlattığı satırlar belki de bir insanın hayatında görebileceği en büyük zulme işaret ediyor. İnsanın aklına gelen ilk soru “sana ne yaptılar da bu metni imzalamak zorunda kaldın?” oluyor. Ve rahatlıkla perde arkasında korkunç bir zulmün olduğunu anlayabiliyoruz.
Haifa Zangana ömrünün önemli bir kısmını taş duvarlar arkasında geçiriyor. Bağdat’ı Düşlemek tarihsel bir sürece ışık tutmakla birlikte devrimci bir kadın olarak “dört cephede” savaşı anlatıyor.
Bir zalim gidiyor onun yerine başka bir zalim hükmediyor. Ancak çekilen tüm acılar bir buz dağının ardında birikiyor. İnsanlık adına mücadele edenler yaşanılan her zulmün, maruz kalınan her işkencenin hesabını sormak için zorlu bir yolculuk sürdürüyor. Gidilen yere elbet bir gün varılacak!
|
- OYUNU MUAZZAM OYNAMAK - 3 Aralık 2019
- Bir Fantastik Yolculuk: Antika Titanik - 28 Eylül 2018
- Julio Cortázar’ın ince işçiliği; Ayak İzlerinde Adımlar - 21 Şubat 2018