Erdem Gezginci 
Okur, Saplantı kitabını okuduktan sonra yaratıcı yazarlık kavramını sorgulayabilir ve edebiyatın gerçek hayat üzerindeki etkisi üzerine düşünebilir.
Roman yazan, yazmak isteyen veya roman yazmak üzerine düşünen herkes karakter oluşturulması ile ilgili araştırmalar yapar ve düşüncelerini derinleştirir. Okuyucunun karakterler ile teması aslında yazarın okuyucu ile temasıdır. Her yazar okuyucusuna gerçek anlamda dokunmak ister ve bu yüzden karakterlerin gerçekliği roman yazımında önemlidir. Karakter oluşturulmasında her yazarın kendine özgü yöntemi olabilir. Gerçek karakterleri gözlemlemeyi ve roman karakterini gerçek bir insan karakteri üzerine inşa etmeyi tercih edebilir yazar. Hatta gerçekleşmiş olay örgüsünü de romanına monte ederek gerçeklik vurgusunu arttırabilir. Peki gerçek için roman dizayn eden yazar, tam tersine doğrudan roman için gerçek dizayn etme yolunda bulursa kendini ne olur?
Yazarın ilk kitabı olan ve birinci baskısını 1987’de yapan Javier Cercas’ın “Saplantı” adlı romanı yukardaki sorunun ta kendisi ve biraz da cevabı. Romanın ana karakteri Alvaro hayatını edebiyat üzerine kurmuş ve edebiyatı her şeyden üstün görüyor. Yazmak istediği romanın gerçekliği konusunda çalışırken, gerçek karakterlerden beslenmenin faydalı olacağını düşünüyor ve komşularının arasından kurgusuna uygun insanlar buluyor. Yazarlığın çok işlenmemiş olan “saplantı” yönünü ele alan Cercas, kurgusunun içinde gerçek, oluşturduğu gerçekliğin içinde de kurguyu işliyor. Bu mizahi ve devinimi bol hikaye okuyucu için merak ve öngörü çizgisinde ilerliyor.
Kitabın sonunda “Bir okurun notu” ve “Yazarın notu” bölümleri var. Alışılmışın dışında kitap biter bitmez bir okurun gözlem yazısıyla karşılaşmak ilginç. Okur ve edebiyatçı Francisco Rico Saplantı’yı ve yazarın diğer kitapları ile olan ilişkisini yakından (İspanya içinden) bir göz olarak açıkça ifade ediyor. Okurun notlarında görüyoruz ki, kitap ilk çıktığında edebiyat çevreleri tarafından “edebiyatın gücü üzerine düşünmek” fikrinin ortaya atılmasına neden olmuş. Alvaro karakterinin yazar olması ve roman yazmak için izlediği yol, edebiyat ile gerçek dünyayı yönlendirme konusunu tartışmaya açmış görünüyor. Alvaro’nun imgesel olarak önemiyle ilgili Franco Rico şöyle diyor:
“Olayların gelişimi, Alvaro’nun edebiyata yüklediği mutlak kudretin bir kanıtı mı yoksa onu çürüten bir unsur mu? Karakterler ona isyan mı ediyor yoksa başkaldırı oyunun bir parçası mı? Hiç kuşkumuz yok ki Alvaro sıradan bir öykü karakterinden ziyade bir timsal, edebiyat için bir putlaştırma…”
Eserleri otuzdan fazla dile çevrilen ve birçok ödüle layık görülen yazar, Cesar Aira’nın “İlk denemede çıkmayanın sonrakilerde çıkması giderek zorlaşır, zira zamanın bize kazandırdığı ustalıklar, bizdeki tazelik ve canlılıktan çok şey götürür.” Görüşüne göre Saplantı kitabını en iyi kitabı olarak niteliyor.
Okur, Saplantı kitabını okuduktan sonra yaratıcı yazarlık kavramını sorgulayabilir ve edebiyatın gerçek hayat üzerindeki etkisi üzerine düşünebilir. Zira Saplantı kitabı bizlere, düşünce denizimizi açıkça gösterirsek karakterlerin sandala binmeye başlayabileceğini gösteriyor.
- Saplantı
- Yazar: Javier Cercas
- Çeviri: Süleyman Doğru
- Türü: Roman
- Baskı Yılı: 2016
- Sayfa Sayısı: 80 Sayfa
- Yayınevi: Everest Yayınları
- Kaosun Kalbi Üzerine - 9 Nisan 2020
- PLATONOV’DAN YAŞAYAN VE ÇÜRÜYEN ÖYKÜLER - 12 Şubat 2020
- VAHŞİ BATI OYUNU ÜZERİNE - 19 Ocak 2020