Hayatın irtifa kaybettiğini çok kişi hissetmiştir. Karin Karakaşlı “İrtifa Kaybı” adlı kitabı ile bizi, şiirin ve özellikle kendi şiirinin yüksek irtifasına taşıyor.
Ilıman ve etkili sağanak yağışlı bir şiir
Karin Karakaşlı benim okur belleğimde başarılı bir öykücü olarak yer almıştı. Eğer sizin de, bende olduğu böyle bir bellek kazanız varsa, hemen belleğinizi onarmanızı öneririm. Çünkü Karin Karakaşlı’nın başarılı öykücülüğü –ve romancılığı- onun şiiriyle karşılaşmanızı geciktirebilir. Ben bunu yaşadım.
İrtifa Kaybı’nın şairin üçüncü şiir kitabı (Aras, 2015) olduğunu öğrenmek de pek iyi bir etki bırakmıyor üzerimde. Çünkü bellek kazası bir yana, bir de böyle iki kitaplık gecikmem söz konusu! Açıkçası önceki iki kitabını tamamen atlamışım; “Benim Gönlüm Gümüş” (Aras Y. 2009) ve “Her Kimsen Sana” (Aras Y. 2012). Bu konuda bir okur olarak otuz tane haklı gerekçe sıralayabilecek olsam da, sonuçta şairi ve şiiri görmemenin ayıbı benim üzerimdedir!
HES uygulamaları ile doğa bozuluyor, “doğanın şiiri” okunaksız hale getiriliyor. Bu uygulamada, derelerin suyu borulara alınıp, az ilerde aşağıdaki kendi yatağına bırakıldığında, artık boruya alınan su, bildiğimi eski su değildir. Suyun kimyası boruya alınmakla bozulmuştur. Bunu Halis Yıldırım kardeşimden öğrenmiştim. Sözcükler de su gibidir bir bakıma. Kimi zaman, şiir adına öyle bir kanala sokuluyor ki, artık o söz, o aşamadan sonra su gibi olmaktan çıkıyor.
Karin Karakaşlı sözcüklerini sıkıştırmadan, zor kanallara sokmadan, klostrofobik etkilerden uzak, ılıman bir söz iklimi yaratıyor. Şiirde duyulan seste, sentaks ve semantik olarak sertlikten uzak bir söz kullanımı seçilmiş. Bu seçim, salt sesten öte, kimi zaman usul usul akan öyküleme ile de elde edilmiş. Şiiri oluşturan söz, sözcük ve dize yapılarında seçilen bu yumuşak tınılı yöntem, ya çok çalışılmış bir sürecin sonunda veya şairin hâlihazır “Allah vergisi” söz haznesinin zenginliğiyle mümkün. Yani ortası yok!
Dize avcılığı
Şiirleri, şiir kitaplarını okurken dize avcılığı yapmak isterseniz, Karin karakaşlı size çok verimli bir av olanağı sunuyor. İrtifa Kaybı, yükselerek ilerleyen bir ritme ve anlatıya sahip bir bütün olarak. Dikkatli okurun seçebileceği bir iki ritim bozukluğu var, belki onlar da ustaların eserlerine attıkları özel imzalar sayılabilir. Şairin bazı yinelemeleri ise bilerek yaptığını düşünüyorum. Bir de, kitaba adını veren “irtifa” kaybı var ki, bir yineleme değil, şiirleri dolaşan bir nokta tayini, bir düğüm gibi (s.27, 32, 34) işlev görüyor.
Siyah bir noktadan çıkan (s.16) öykülemeli ama öykü kuran, öykü olan değil, şiir olan bir yapı söz konusu. Şiir metninden bağımsız bir dize niteliğine sahip olup, aynı zamanda metnin ayrılmaz parçası olan, metni tamamlayan dizeler, şiirin öyküye komşu bir hava içinde ama tam şiir olmasını sağlıyor. “Sigara yanığı masa örtülerinden korkunuz” gibi bir dize, hem bağımsız bir dize olarak, hem de yapının ayrılmaz bir parçası bir dize olarak kurulan şiirin sağlam gövdesi insana çok yakından ve içtenlik dolu olarak dokunuyor. Böyle bir yapıya sahip şiirin sonuna doğru yine bir altın dize ‘’İnsan sıcağı en pahalı yakıt’’ ile şiirsel anlatı en yüksek noktasına ulaşıyor. Ancak, kolayı seçen bir şair bu etkili kapanış dizesi ile “tadında” bırakmayı seçebilirdi. Karin Karakaşlı ise kendi yolunu izliyor, böyle bir sert bitişe sahip olumlu etkinin keyfini yaşamak yerine, daha alçakgönüllü bir bitişi yeğleyerek, “ılıman” anlatım seçimini sürdürüyor; etkiyi hafifleterek bitiriyor şiirini. Bu bir şair güveni.
Benzer güveni “Tenha” şiirinde de görüyoruz (s.17). Yirmi dizelik bir şiirde altı tane altın dizenin kullanılması güvenin yanında, şair “bonkörlüğü” gibi. Altı altın dizeden ikisi; “Her dil bir veda aslında/ Her dil çoklu çaresizlik…/
Şiirden dize avlamak yerine, şiirin tamamını okuyup keyfine varmak isteyen okur için de çok azla örnek var kitapta. Örneğin fazlasıyla iyi bir şiir “Yerleştirme” (s.21). Okur bu şiirde gerçek anlamda iyi şiir molası vermek isteyebilir. Koştura koştura kitabın diğer şiirlerini okumak yerine, dönüp dönüp okumayı istetiyor çünkü şiir!
İrtifa Kaybı, şiirin irtifasını yükselten bir kitap. Şöyle de denebilir; şiirin yüksek irtifasında bir kitap. Şiirler bize imge sağanağı altında hayat parçaları sunuyor. Üstümüze yağan imgelerin sağladığı sıcaklıkla, avuçta ısınan bozuk paraların sıcaklığı karışıyor birbirine. Hüzün ve yalnızlık bir alt metin gibi duyuluyor dizelerin arasında. Kapılardan içeri girip inanlarla çoğul olmak zor. Çünkü anahtar deliğine sokulan yanlış anahtarlar (s.67) biz insanları sokakta ve yalnız bırakıyor. “Hayatımız uzun tutukluluk. Burası açık hapishane”
- İrtifa Kaybı
- Yazar: Karin Karakaşlı
- Türü: Şiir
- Baskı Yılı: 2015
- Sayfa Sayısı: 80 Sayfa
- Yayınevi: Aras Yayıncılık
- Azerbaycan Şiiri ve Çağdaş Bir Derviş, İbrahim İlyaslı - 1 Kasım 2018
- Paslı Bir Kelime; Umut - 15 Eylül 2018
- Zor Olanı Yazmak; Kırgın Çocuklar Mevsimi - 1 Eylül 2018
FACEBOOK YORUMLARI