Gün Çağ Aydın 
Şah rejiminden, otoriter gericiliğe kadar büyük bir değişim yaşayan İran’ın tüm süreçlerine ışık tutan nitelikte gerçekçi bir roman okuyacaksınız.
Kış Uykusu isimli romanıyla önemli bir okur kitlesine ulaşan İranlı yazar Goli Taraghi’nin kitabı Yapı Kredi Yayınları yayımlanmıştı.
İran Devrimi’nin gerçekleşmesinin ardından ülkede işler sanıldığı gibi gitmedi. Rejimin hızla otoriter bir hal almasıyla birlikte toplumun tüm kesimleri ağır gericilik girdabından etkilendi. İran’ın uzun yıllar sürecek olan gerici rejimi birçok sanatçının, yazarın ve toplumun tüm kesiminden insanların ya öldürülmesine ya da sürgün hayatı yaşamasına neden oldu.
Zorunlu göçün ardından İran Edebiyatı ve tüm sanat dalları “sınır dışında” bir gelişim seyri gösterdi. Sürgünde yaşanan yıllar belki de en etkili eserlerin çıkmasına neden oldu. Geride bıraktığımız yüzyılın en önemli olaylarından bir tanesi olan İran Devrimi, toplumsal gerilemeye neden olurken, sürgünde de bir çok İranlı sanatçının gelişmesine neden oldu. Sürgünde olan yaşamın zorluğu, sanatsal anlamda güçlü eserlerin ortaya çıkmasında önemli bir etken olarak yerini aldı.
İran Devrimi’nin gelişim seyrinde gerçekleşen toplumsal değişim ve insan ilişkileri Goli Taraghi’nin yazınında da temel aktörlerden biri olmuş. Toplumun içinden bir anlatım olan Kış Uykusu, arkadaşlık ilişkilerinin gelişimi ve değişimine ışık tutan bir roman özelliğine sahip.
Etraflarındaki tüm gelişmelere şaşkınlıkla bakan karakterler, tüm olup bitene bir anlam yüklemeye çalışıyor. Toplumdaki değişim insanların kırılganlaşmasına neden oluyor ve dışarıdaki hareketliliğin aksine dingin bir karakter ortaya çıkıyor. Romanın anlatıcısının da karakterlerden bağımsız bir kişilik yapısına sahip olduğu söylenemez.
Dışarıdaki “puslu hava” karakterlerin birbirlerine daha fazla sığınmalarına neden oluyor. Otoritenin toplumsal hayattaki yansıması ise insanları tedirgin etmekle birlikte toplumun her bireyini potansiyel tehlike olarak tanımlıyor. Böylesi bir ortamda ise romandaki karakterler üzerlerine oturan naiflikle birlikte birbirlerine daha sıkı sarılıyorlar.
Goli Taraghi, romanında insan psikolojisinin derinlerine inmeye özen gösteriyor. Bu yöntemi ise romanın karakterleriyle bütünleştiriyor. Her karakter yanı başındaki arkadaşı ile derinlikli bir ilişki kuruyor.
Kış Uykusu’nda karakterler kendilerini tedirginlikten uzak ve dış etkenlerden etkilenmeyecek şekilde konumlandırmaya çalışsa da, işler pek öyle olmuyor. Tamamlanamamış aşk hikayeleri, zor olan yaşamlarını daha da zorlaştırıyor. Hayatın düz bir çizgiden ibaret olmadığını ise her tökezlediklerinde daha iyi anlıyorlar.
İnsana dair ne kadar simgesel korku varsa, karakterlerde de aynı şekilde gözlemlenebiliyor. Yaşamaktan korkmak, yaşarken ölmekten korkmak, ve belki de hepsinden önemlisi bu hayatta anlamlı bir yaşam sürememek…
Korkuları yenmenin en önemli yollarından bir tanesi onunla yüzleşmektir. Korku paylaşıldıkça önemsizleşir. Taraghi’nin karakterleri korkularını aşmanın bir yöntemi olarak paylaşım yoluna gitmeyi tercih ediyorlar. Korkunun yarattığı psikolojik arka planı silip atmak ölümden de korkmayı anlamsız kılıyor. Karakterlerin kendi içlerinde kurdukları ilişki hayatın gerçeklerinden uzaklaşma eğiliminde bir tablo çıkarıyor ortaya.
Romanın ana kurgusundan çıkarılabilecek önemli bir olgu ise yaşadığın hayata anlam katma gerekliliği olsa gerek. Bugün yaşadığımız hayatın bir telafisi yok ve bu nedenle yaşadığımız her an bizim için diğer zamanlardan daha anlamlı olmak zorunda.
Kış Uykusu, gerçekçi bir yazın ve hayatın tam içinde. Romanı bu kadar gerçek kılan şey ise hayatta cisimleşen tüm duyguların aynı gerçeklikte kitapta yer alması. İlişkiler, sevinçler, üzüntüler her şey kararında…
Yarının, bugünden farklı olarak ne getireceğinin bilinmemesi ise karakterlerin yaşadığı zamana anlam katmasına neden oluyor.
Şah rejiminden, otoriter gericiliğe kadar büyük bir değişim yaşayan İran’ın tüm süreçlerine ışık tutan nitelikte gerçekçi bir roman okuyacaksınız.
Haydari, Celili, Enveri ve daha niceleri hepsi de bizler gibi sıradan insanlar… Komşu bir coğrafyanın yalın gerçeği Kış Uykusu’nda anlatılıyor. Farsça’dan büyük bir ustalıkla çevrilen Taraghi’nin romanı zihinlerinizden kolay kolay çıkmayacak.
|
Çeşitli siyasi gazete ve dergilerde köşe yazarlığı yaptı.
KitapEki'nde yayın yönetmenliği görevinde bulunmaktadır.
- Kehribar Geçidi’nden Tadımlık… - 29 Kasım 2021
- Kitap Eki Dergisi 7. Sayı Çıktı! - 15 Temmuz 2020
- Kitap Eki Dergisi 15 Ocak’ta Okurlarıyla Buluşuyor - 1 Ocak 2020
FACEBOOK YORUMLARI
