Öznur Özkaya 
Alman dilinin yaşayan en büyük yazarlarından olan Paul Nizon da “Köpek / Öğle Vakti Günah Çıkartma” adlı kitabında kurgulanmış bir öz yaşam öyküsü sunar bizlere.
Parklar, bahçeler, bankamatikler, kaldırımlar ve dahası… İnsanlar evlerine çekildikten sonra tüm şehir onların. Yaz ayları evsizler için genelde daha rahat geçer ama kışın ayazı, dondurucu soğuğu yaralar onları. Karton kutuları, çöpten topladıkları eşyaları, yırtık battaniyeleri vardır. Yağmurdan, rüzgȃrdan, kardan korunmak zordur nitekim. Çoğu insan görmezden gelir onları, umursamaz yahut iğrenerek bakar yüzlerine. Aralarında kendini topluma kabul ettirmiş, şanslılar da vardır. Mahalleli veya esnaf destek çıkar bazılarına. Onlarla sohbet etmeye giriştiğinizde şaşırırsınız, çünkü hayat hikayeleri gerçekten enteresan öğelerle doludur. Kimi aşktan, kimi parasızlıktan, kimi hastalıktan, kimi de vefasızlıktan sokaktadır. “Sokakta yaşıyorum, çalmıyorum çırpmıyorum, yemeğimi yeri geliyor çöpten buluyorum, bana suçlu gibi bakmayın,” diyen birine mutlaka rastlamışsınızdır.
Elindeki gazete şişesine sarılı şarabı, aylardır kesmediği sakalı, kirli ve yırtık kıyafetleriyle gördüğüm, hayat hikayesini merak ettiğim, gözlerindeki ışıltıda esrarengiz şeylerin var olduğunu düşündüğüm pek çok insan gördüm ben de sokakta. Biz hava karardı diye adımlarımı hızlandırırken, onlar herkes çekiliyor, sokak bize kalıyor diye yürüyüşlerini iyice yavaşlatırlar. İstedikleri zaman istedikleri kaldırımda kıvrılıp uyuyabilecek kadar özgürdürler, zar zor buldukları ekmek parçasını bir sokak kedisine vererek mutlu olacak kadar sevgi doludurlar.
Evsizlik; insani gereksinimlerin karşılandığı, sürekli bir konuta sahip olunmaması durumu olarak tanımlanır. Sosyal güvenliğin aşılması, iş fırsatlarının tabana yayılamaması, evsizlerin sistem tarafından bir korku unsuru haline gelmesi sorunun büyümesine yol açmaktadır. Kentsel dönüşüm projeleriyle büyüyen kentlerde rantın gün be gün artması düşük kiralı konut imkanlarını da baltalamaktadır. Halbuki İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni imzalayan her devletin 25. madde gereğince, bu insanların konut ve sosyal güvenlik sorunlarına “insani” çözümler getirmesi beklenmektedir. Madde 25 1. Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. Herkes, işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi iradesi dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahiptir.
Bir de bu durumu bilinçli seçenler var tabii. Alman dilinin yaşayan en büyük yazarlarından olan Paul Nizon da “Köpek / Öğle Vakti Günah Çıkartma” adlı kitabında kurgulanmış bir öz yaşam öyküsü sunar bizlere. Ailesini, gönül ilişkilerini, köpeğini terk etmiş, toplumsal yaşamın değerlerine, nimetlerine ve kurallarına sırtını dönmüş bir evsizi betimler. Gün boyu kaldırımlarda gezen, kenti turlayan kahramanımız köpeğini ve ilişkilerini hatırlarken çaresizce hayatın ve edebiyatın anlamını, dahası mutlak özgürlüğü arar. “İnsanlar gözlerini kaçırıyorlar, onlara el açtığımı sanıyorlar, ayrıca ben dilenmiyorum, içmiyorum da, belki arada sırada bir bira, hepsi bu,” (Nizon 2016: 8), “Başkalarının gerçekten bir amacı var mı sanki? Ben de alanları arşınlayan, icabında biraz sallayan, nadiren dalga yaratabilen bir takip köpeğiydim. Kimin neyin peşinde olduğu bilinemez. Koklamam, koşuşturmam ne için gerekiyordu, hiç bilmedim. Neyi tutup getirecektim. Olsa olsa insandan insana bir tür mesaj iletiyordum. İpim kimin elindeydi, kim beni yürümem için salıyordu, kim bana ıslık çalıp yanına ya da geri çağırıyordu?” (Nizon 2016: 24), “Köpeğin bir günlük yaşamı var mıdır? Onu sahibi dikte eder ona,” (Nizon 2016: 33) derken Miller’ı anımsatan şiirsel bir üslupla sokakta yaşamayanlara durup bir düşünmesini salık verir.
Ah, vaktiniz varsa bugün bir parka uğrayın iş çıkışı. Banka kurulmuş güvercinlerle konuşan kuşbazı dinleyin. Elindeki transistorlu radyodan çıkan namelere kulak verin. Bir gevreği paylaşın. Siz, kuşbaz ve güvercinler. Birer sigara tüttürün karşılıklı. Konuşmanıza bile gerek yok anlaşmak için. Kim bilir belki böylelikle bugün çok yorulduğunuzu, berbat bir gün geçirdiğinizi umursamazsınız.
- Köpek – Öğle Vakti Günah Çıkartma
- Yazar: Paul Nizon
- Çeviri: Feza Şişman
- Sayfa Sayısı: 78
- Everest Yayınları, Mayıs 2016
- Marat’ın Yahut Fikret’in Ölümü - 6 Mart 2017
- Bir Ağacı Bütünüyle Görmek… - 20 Şubat 2017
- Vurulduk Ey Halkım, Unutma Bizi! - 23 Ocak 2017
FACEBOOK YORUMLARI
