Aynur Kulak 
Sel Yayıncılık tarafından yayımlanan Georges Bataille kitabı Lanetli Pay lüks tüketim ve alışverişin tarihsel süreci ile ilgili çok önemli noktalara değiniyor.
Kendine sunulanı değil de, meselenin tersini çevirip bakanlar, hiç kimsenin durmadığı yerlerde durup veya hareket edip, kimsenin bakmadığı açılardan bakan kişiler her zaman ilgimi çekmiştir. Deli, devrimci, anarşist, isyankar…; ne ile tanımlandıkları veya yaftalandıkları önemli değil. Gerçekten aydınlatmış olmaları, sanatın temelini özünü oluşturmuş olmaları önemli. Georges Bataille yukarıda yazdığım minvalde bir yazar benim için.
“Sanatçı aslında bir çilekeştir, fakat ters yönde işleyen bu çile, insanı bütün nimetlerden el çekmeye değil, tam tersine bütün yasakları, özelliklede iki büyük yasağı , yani şehvet ve ölümü aşmaya götürür.”
Sel Yayıncılık tarafından yayımlanan Georges Bataille kitabı Lanetli Pay lüks tüketim ve alışverişin tarihsel süreci ile ilgili çok önemli noktalara değiniyor. Aslında Bataille’e göre tarihin konusu ne olursa olsun bir ilerlemeden söz edilemez. Tüketim bunun başında gelir ki; özellikle kapitalist sistem tüketim konusunda insanlık için sınırları olmayan imkanlar sağlayabilir.
“Güncel anlayışların az çok farklılaşmış bütünü dikkate alındığında, insanlara yararlı olanı tanımlamayı sağlayacak hiçbir doğru araç gerçekten de yoktur. Yararın ve hazzın ötesine yerleştirilmeye çalışılan prensiplere hiç doğrulanamayacak biçimde başvurmanın sürekli gerekliliği bu boşluğu yeterince belirtilmektedir: Şeref ve Görev, parasal kar getiren bileşimlerde ikiyüzlüce kullanılmıştır ve –Tanrı bir yana- Tin de kapalı bir sistemi kabul etmeyi reddeden birkaç kişinin entelektüel şanssızlığını maskelemeye yarar.”
Bataille için tarihsel süreç insanın kendisine yabancılaşmasından başka bir şey değildir. Bu tespiti yapar ve şu soruları art arda sorar: İnsanlar neden kavga eder? Savaş neden vardır? İnsan neyi paylaşamaz? Bitmek tükenmek bilmeyen böylesine bir evrende yaşarken neden sürekli daha fazlasını ister?
Lanetli Pay denilen şey işte tam da budur. İnsanın ihtiyacı olandan daha fazlasını tüketme isteği.
“Kişisel deneyimin, nedensizce harcamaya ve yok etmeye müsait genç bir erkek bile olsa, bu sefil anlayışı her seferinde yalanladığı doğrudur. Fakat hiç aldırmadan saçıp savurur ve kendini yok ederken, en bilinçli kişi bile bu yaptığının nedenini bilmez ya da hasta olduğunu hayal eder, davranışını yararlılık açısından doğrulayamaz.”
Aşırılıklara daima dikkat çekmiş bir filozof olan Bataille toplumlardaki aşırı enerjinin yok edilmesi taraftarıdır. Yok edilmediği takdirde toplum faydasız olan bu davranışları için de bir haklılık payı bulacaktır elbet. Ekonominin böyle bir tüketim olmadığında tıkanacağı yönündeki yanılsama toplumları tüketme konusunda sürekli teşvik etmektedir. Kapitalist ekonominin istediği tam da budur.
“Günümüz dünyasının ahlaki boşluğu ürkütüyor” demek hep mümkündür. Hangi düzeyde olursa olsun asla emin olmama durumu gerçeği belirlemektedir.; tıpkı insanın karşısında zifiri bir karanlığın –şimdiki zaman- varlığı gibi. Günümüzde yıkım üzerinde ısrar etmenin yine de haklı gereçleri vardır. Sanıldığından daha canlandırıcı olan felaket tehlikesinin artmasından ziyade inanç yokluğunu daha doğrusu modern düşünceyi güçsüz kılan fikir yokluğunu düşünüyorum”
İçinde yaşadığımız dünyanın tıka basa Lanetli Pay ile dolu olduğu günümüz koşullarında sistemi tamamen ters düz etmeksizin sistemin sağlıklı bir yapıya ulaşamayacağını gayet anlaşılır bir dille ve örneklemelerle anlatan Bataille bunu gerçekliğinden hiçbir şey kaybetmeksizin ütopik dünyaya geçmeden tespitlerde bulunup yazıyor.
Bu Lanetli Pay’dan size ne düşüyor? kişisel hayatınızda ışıkları yakmak istiyorsanız Georges Bataille’den Lanetli Pay tam da okunması gereken bir kitap.
|
- TOPRAKTA BÜYÜR, TOPRAKTA YAŞAR, TOPRAKTA ÖLÜR İNSAN - 9 Ağustos 2021
- NE TAM OLARAK SUYA, NE DE TAM OLARAK GÖKYÜZÜNE AİT: SAKARMEKE - 8 Temmuz 2021
- YÜRÜMEMİŞ İLİŞKİLERİN, HAYAL KIRIKLIKLARININ, VAZGEÇİŞLERİN VE KABULENMELERİN ÖYKÜLERİ - 20 Haziran 2021