Serdar Şahinkaya 
Uluslararası düzenin ciddi kriz eşiklerine yaklaştığı günümüz şartlarında 1945-79 dönemi deneyimlerinden öğrenilecek çok şey olduğunu ortaya koyan kitap, iki temel kısımdan oluşuyor.
Ülkemizin efsane iktisatçılarından Prof. Dr. Oktar Türel’in yeni kitabı gerçekten “meraklıları” için temel kaynak eserlerden biri olacaktır bundan eminim. Oktar Hoca’nın akademik titizliğini bilenler bilir. Kitap da bu titizliğin adeta bir “şahikası”.
Belki kitaba değinmeden önce özellikle genç okuyucular ve genç meslektaşlar için Dr. Türel ile ilgili kısa bir biyografik notu iliştirmekte yarar vardır diye düşünüyor ve özetliyorum:
ODTÜ İktisat Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oktar Türel, 1960’da İTÜ İnşaat Fakültesi’nden mezun oldu. İktisat yüksek lisans derecesini 1969’da Southampton Üniversitesi’nden (İngiltere), doktora derecesini 1976’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden (SBF-Mülkiye) aldı. 1986’da doçentliğe, 1996’da profesörlüğe yükseldi. 2004 yılında ODTÜ’den emekliye ayrıldı.
1960 sonrasında kısa bir süre inşaat mühendisliği alanında çalışmakla birlikte, emeklilik öncesindeki meslek hayatının hemen tümünü iki kamu kuruluşunda geçirdi: Devlet Planlama Teşkilatı (1965-75; 1978-79) ve ODTÜ İktisat Bölümü (1975-77; 1980-2004). 1993-94 ve 1994-95 akademik yıllarında ODTÜ’den izinli olarak Londra’da yerleşik School of Oriental and African Studies’de konuk öğretim üyeliğinde bulundu.
Türel, emeklilik dönemindeki mesleki çalışmalarını, esas itibariyle, mensubu bulunduğu Türk Sosyal Bilimler Derneği ve Bağımsız Sosyal Bilimciler Grubu bünyesinde sürdürmektedir. Bunlara ek olarak 2005-06 ve 2006-07 akademik yıllarında Ankara Üniversitesi/SBF’de, 2008-09 ve 2009-10 akademik yıllarında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde, 2009-2010 akademik yılında ise ODTÜ’de konuk öğretim üyesi olarak hizmet vermiştir.
Türel’in mesleki ilgileri makroiktisat, teknolojik gelişme ve sanayileşmenin iktisadı ile uluslararası siyasal iktisat üzerinde yoğunlaşmaktadır.
İktisat biliminin ve toplumcu düşüncenin üretken kalemlerinden Prof. Oktar Türel, yaklaşık 20 aylık özel bir emek harcadığı yeni kitabında 1945-79 dönemindeki uluslararası iktisadi gelişmeleri; kendine özgü 19 çizelge, 25 tablo ve 18 şekil yardımıyla inceliyor.
Kitabın pek çok yerinde “İkinci Kitap” a yapılan atıflar okuyucunun dikkatini çekiyor. Bu atıflar, 1980 sonrasındaki gelişmeleri ele alacak ve büyük bir olasılıkla “Küresel Tarihçe 1980 – 2009” başlığını taşıyacak yeni kitabın müjdesini veriyor.
Oktar Hocaya göre siyasal iktisada ilgi duyanlar için bu dönem iki açıdan önem taşıyor:
Yıkılmış bir uluslararası ekonomik düzenin yeniden yapılandırılarak işlerliğe kavuşturulması ve öncesi ve sonrasına kıyasla, bu dönemde gerçekleşen ekonomik gelişmenin çok hızlı olması.
Uluslararası düzenin ciddi kriz eşiklerine yaklaştığı günümüz şartlarında 1945-79 dönemi deneyimlerinden öğrenilecek çok şey olduğunu ortaya koyan kitap, iki temel kısımdan oluşuyor:
Görece kısa olan birinci kısım, söz konusu dönemin siyasal “arka planı” nı betimliyor. Okura, siyasal / ekonomik etkileşim bağlantılarını kavraması için rehberlik eden bu kısımda beş bölüm yer alıyor: İki kutuplu uluslararası siyasetin oluşumu; Truman Doktrini ve Marshall Planı; kapitalist “merkez” de emekçi sınıf hareketlerinin güç yitirmesi; I. Soğuk Savaş ve “Üçüncü Dünya” daki gelişmeler.
Kitabın daha hacimli olan ikinci kısmında ise uluslararası iktisadi gelişmeler ana çizgileriyle inceleniyor. Yine beş bölümden oluşan bu kısmın ilk bölümünde, II. Dünya Savaşı’nın ardından yapılanan uluslararası iktisadi kurumsallaşma anlatılıyor.
İkinci ve üçüncü bölümler, sırasıyla, kapitalist “merkez” ve “çevre” de başlıca ekonomik
gelişmeler ile iktisat politikası yönelimlerinin gözden geçirilmesine odaklanıyor.
Savaş sonrasındaki başat Keynes’gil paradigmanın 1968-79 alt-döneminde gerçekleşen çözülüşü, dördüncü bölümün konusunu oluştururken, beşinci ve son bölümde ise bu çözülüşe “çevre” nin ne tür tepkiler vererek uyum sağladığı ele alınıyor.
Oktar Hocanın yeni kitabının, gerçekten yakın tarihte yaşanan iktisadi ve siyasal gelişmeleri, kapitalizmin paradigma değişikliklerini ve “merkez / çevre” ilişkilerini, bugüne etkileriyle birlikte kavramak için çok önemli bir kaynak olacağının altını çizmek ve merak edip, anlamak isteyeceklere buradan zaman geçirmeden okumalarını tavsiye etmenin isabetli olacağını düşünüyorum…
|
- Ülkenin Yaratıcı Güçleri Mühendisler: Fırtınadaki Arı - 1 Mart 2020
- Ayaküstü İzmir Lezzetleri - 9 Ağustos 2018
- Su’yu Okumak - 2 Ağustos 2018
FACEBOOK YORUMLARI
