
Bir çocuk kitabı için ölüm; ağır bir konu gibi gelebilir. Peki doğum-ölüm gibi yaşamın gerçeği olan konuları çocukları kitaplarla anlatamayacaksak nasıl anlatacağız?
Kitaplara pek çok anlam yüklenebilir; eğitici, eğlenceli, ufuk açıcı, vb. Çocuk kitapları da farklı değil aslında. Çocuk kitaplarının genellikle iyi tutum ve davranışa yönelten bir teması olması beklenir. Ördek, Ölüm ve Lale bir tutum ve davranış geliştirmekten çok hayattaki en temel konulardan birini tema olarak seçmiş; ölüm.
Bir çocuk kitabı için ölüm; ağır bir konu gibi gelebilir. Peki doğum-ölüm gibi yaşamın gerçeği olan konuları çocukları kitaplarla anlatamayacaksak nasıl anlatacağız? Özellikle de ölüm gibi soğuk bir konu bir çocuğa kırmadan dökmeden nasıl anlatılır? Ördek, Ölüm ve Lale bu konuda destek alınabilecek bir kitap. Çocukların kafasında farklı çelişkiler yaratmadan basit bir dille ölümün doğum kadar doğal karşılanması gerektiği naif bir hikayeyle verilmiş.
Ördek, bir gün onu birisinin takip ettiğini fark eder ve Ölümle tanışır. Ölüm, oldukça soğukkanlı bir şekilde kendini tanıtır ve Ördekle arkadaş olurlar. Haftalarca birlikte vakit geçirirler ve birbirlerinden pek çok şey öğrenirler. Kitabın sonunda beklenen olur; ördek ölür.
“Ördek dehşetle irkildi. “Beni almaya mı geldin?”
“Yeni gelmiş değilim, doğduğun günden beri hep yakınındayım zaten. Ne olur ne olmaz diye.”
Kitap diğer çocuk kitaplarından konusu ile oldukça ayrışıyor. Çünkü bu kitabı çocuğunuzla büyük bir keyifle okuyamazsınız. Muhtemelen ölüm hakkında bolca soru gelecek ve siz de bu soruları cevaplamak zorunda kalacaksınız. Ama bunu televizyondaki bir haberden, izlenilen acıklı bir filmden değil; sade bir dille yazılmış bir kitaptan sizin sesinizle dinlemesi ve dilediği soruları sorması eminim çok daha güvenlidir.
Kitabı ilk okuduğumda bir yakının kaybetmiş bir çocuğun ebeveynleri için süreci kolaylaştıracağını düşünmüştüm. Aslında, uygun yaşa geldiği düşünülen kayıp yaşamamış bir çocuğa da ölümü anlatmak gerekebilir. Hele ki savaş ve ölüm temalı oyunların, ölüm haberlerinin eksik olmadığı televizyonların ve tüm bilgilere kolaylıkla ulaşılabilen internet çağının çocukları için…
Ölüm, hangi yaşta olursa olsun tüm canlılar için travmatik bir durum. Travmalarla başa çıkma yollarımızı daha önceki bilgilerimiz, izlediğimi filmler, okuduğumuz kitaplar, çok sevdiğimiz üst komşu dahi etkilemiş olabilir. Bu nedenlerle ölüm gibi kaçınılmaz bir konuyu çocuğunuzun ilk sizinle öğrenmesini isteyebilirsiniz. Kitap; bu konuda tüm bilgileri size sunuyor değil, bu hikaye yalnızca bir kapı. Örnek alabileceğiniz, göndermeler yapabileceğiniz bir kapı. Ölüm ve sonrası hakkında her inancın kendi doğruları var; kitap öyle bir giriş yapıyor ki siz çocuğunuz için sonrasını dilediğiniz gibi şekillendirebilirsiniz. Ördek ve Ölüm’ün sohbetinde ölümün kaçınılmaz ve normal oluşunu, birinin ölmesinin başka bir canlıya bağlı olmadığını, ölümün bazen yalnızca geldiğini okuyacaksınız. Bunu içinde bulunduğunuz duruma göre şekillendirmek sizin elinizde; bu nedenle bu kitabı çocuğunuzla okumadan sorulara biraz çalışmak faydalı olabilir. Ölümden sonrasını çocuğunuza nasıl anlatacaksınız? Kendi yaşamından örnekler verirse, örneğin anne-baba siz de ölecek misiniz, nasıl davranacaksınız? Bu sorular biraz daha farklı okumalar yapmayı gerektirebilir.
Kitabın yazarı Wolf Erlbruch, Alman çocuk kitabı yazarı ve çizer. Yazarın Türkçeye çevrilmiş bir diğer kitabı ise; Kafasına Edeni Bulmaya Çalışan Küçük Köstebeğin Hikayesi. İsmi ile beni oldukça etkileyen bu kitabı da okuma listeme ekledim. İki Kitabın çizimleri de yazarın kendisine ait. Çizimler oldukça sade ve sempatik, gülümseyen bir Ölüm ve en basit çizgilerle Ördek. Kitabın adında da geçen Lale ise Ölüm’ün aksesuarı gibi, hikayenin başından itibaren Ölümü hep lale ile birlikte görüyoruz. Kitabın sonunda Ördek öldüğünde Ölüm laleyi ördeğin üzerine bırakıyor. Kitabı okurken laleleri çok seven bir ülkede çocukta farklı bir kodlamaya neden olur mu diye düşünmeden edemedim.
Kitabın yaş grubuna dair farklı bilgiler mevcut olmakla birlikte; benim kanaatim ihtiyaç halinde 5 yaş ve üzeri çocuklar ile birlikte okunabilir. Keyifli okumalar dilerim.
Ebeveynlere Faydacı Puanlama:
Görsellik: 5 puan. Yazarın aynı zamanda kitabın çizeri olması bütünlük katmış
Hikaye: 5 puan. Sade ve anatemayı net veren bir hikaye.
Eğitici/Öğretici Nitelik: 4 puan. Bilgi barındırmıyor, daha çok sorular sorduracak bir yanı var.
Hayal Gücü Gelişimi: 4 puan.
Kültürel Gelişim: 3 puan. Teması ölüm olduğu için kültürel bilgiler barındırmıyor.
- Ördek, Ölüm ve Lale
- Yazar ve Çizer: Wolf Erlbruch
- Çeviren: Bahar Siber
- Türü: Çocuk
- Basım Tarihi: 2009
- Sayfa Sayısı: 32 Sayfa
- Yayınevi: İletişim Yayınları
- ALEX VE KORKUNÇ ŞEYLER - 8 Temmuz 2021
- ANNELER İÇİN NEFES ALMA REHBERİ - 8 Mayıs 2021
- Hadi Uç: Özgürlüğe Uçan Küçük Bir Kuşun Öyküsü - 21 Ekim 2020