Adalet Çavdar 
Romain Gary’nin yapıtlarının ardından bütün hayatı ve eserlerinin ele alındığı bir kitap yazmış Dominique Bona, bir yazara saygı duruşu mahiyetinde.
Roman ve biyografi yazarı Dominique Bona, Romain Gary’in biyografisini yazdı. Tefrika Yayınları tarafından yayıma hazırlanan kitabı Fransızca aslından çeviren ise Ertuğrul Efeoğlu. Daha önce yazdığı “Malika” adlı yapıtıyla Interallie Ödülü’nü ve “Le manuscrit de Port-Ebene” adlı eseriyle 1998 yılında Renaudot Ödülü’nü alan Dominique Bona, Romain Gary biyografisiyle Academie Française’nin biyografi büyük ödülünün sahibi oldu.
Dominique Rona, Romain Gary’nin portresini anlatmaya Puşkin’in Tunç Ali’si ile başlamış “Yaşamımız bir hiç mi, yalnızca bir düş mü? Gökyüzünün yeryüzüne yaptığı bir şaka mı yoksa?”… Şaka kelimesi Gary’nin hayatında oldukça önemli bir noktada. Gary hayatına son verirken yazdığı mektubunda hayatı boyunca yaptığı şakayı açığa çıkardı. Bir asker, bir savaş pilotu, bir devlet adamı, aynı anda farklı mahlaslarla yazan bir yazar, senarist ve yönetmen, hepsinin dışında terkedilmiş bir çocuk, annesinin mutluluğu için yaşamaya karar vermiş bir erkek ve aşık bir adam. Birden fazla kimlikle uğraşmaya niyet etmiş, kendini kaybedip kaybedip tekrar bulan bir insan.
Romain Gary’nin asıl adı Roman Kacew
Dört ayrı isimle eserler üreten Romain Gary’nin asıl adı Roman Kacew, en bilinen mahlası ise Emile Ajar. 1914 yılında Vilna’da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geliyor Kacew. Babasının ailesini terk edip başka biriyle yeniden evlenmesinin ardından sadece annesi tarafından yetiştirilen bir çocuk oluyor. Hayatının en önemli yerinde annesi duruyor. Onu mutlu etmek için ne derse yapıyor ve hukuk okumaya giderken hasta annesini bırakmak durumunda kalıyor. Annesiyle olan bu yakın bağı sanırım Gary’nin sonraki hayatında kadınlarla ilişkisini de şekillendiriyor.
Kacew 2. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık’ın yanında Almanya’ya karşı savaşmak için Fransa’ya yerleşiyor ve adını Romain Gary olarak değiştiriyor. Hukuk eğitiminin ardından uçak kullanmayı öğrenen Gary ve Özgür Fransız Kuvvetleri bünyesinde Avrupa ve Kuzey Afrika’da hizmet veriyor. Savaşta gösterdiği kahramanlıklar için kendisine çok sayıda onur nişanı ve madalya veriliyor. Savaşın ardından Fransız diplomatik servisi için çalışıyor. 1952’de New York’taki Birleşmiş Milletler’in, 1955’te Londra’daki Fransız Delegasyonu sekreterliğini yapıyor. 1956’da Fransa’nın Los Angeles başkonsolusu oluyor.
Goncourt Edebiyat Ödülü
Bütün bu iş hayatının ve devlet erkanının içinde olmasına rağmen Romain Gary’in ilk romanı 1945 yılında yayımlanıyor. Emile Ajar mahlasıyla 30’un üzerinde roman, öykü ve anı kitabıyla Fransa’nın en üretken yazarlarından biri oluyor. Fosco Sinibaldi ve Shatan Bogat mahlaslarıyla birer roman daha yayımlıyor. Fransa’da her yazara ancak bir kez verilen Goncourt Edebiyat Ödülü’nü 1956 yılında bir kez kendi adıyla yayımladığı “Cennetin Kökleri” romanıyla alan yazar, bir kez de mahlası Emile Ajar adıyla “Onca Yoksulluk Varken” romanıyla 1975 yılında alıyor ve tarihe Goncourt Edebiyat Ödülü’nü iki kez almış tek yazar tarihe geçiyor. Bu ödül elbette pek çok tartışmaya neden oluyor. Edebi ürünlerinin dışında senaryolar yazan Gary, iki filmin de yönetmenliğini yapıyor.
Hayatının tamamı karmaşa ile geçen Gary, iki kez evleniyor. İlk eşi Britanyalı yazar, gazeteci Lesley Blanch 1944 yılından 1961’e kadar evli kalıyorlar. İkinci eşi ise ABD’li oyuncu Jean Seberg. Seberg’in şüpheli ölümü ile derin bir depresyona giren Gary, 1980 yılına intihar ediyor ve son mektubunda Emile Ajar’ın kendisi olduğunu açıklıyor. “Çok eğlendim, teşekkür ederim. Hoşçakalın.” diyerek bitiriyor mektubunu.
Romain Gary’nin biyografisi
Bütün bu yazdıklarım Gary hakkında her yerde bulabileceğiniz bilgilerin kısa bir özeti aslına bakarsanız. Yalnız Bona, Gary’i yazarken vefat etmiş bir yazardan ziyade kendi halinde pek çok karaktere de bürünen bir insanın hikâyesini yazmış. Romain Gary, Bona’nın kitabında bir yazardan ziyade bir roman kahramanı adeta. İnişleri, çıkışları kendi halinde yaşamaya çalışırken etrafına ve özellikle kendisine yansıttığı öfkesiyle yaşamayı her defasında şartları en sonuna kadar zorlamak gibi gören Gary’nin hikâyesi.
Yapıtlarında ölümü ne kadar aşağılasa bile anlatılanlara göre pek çok kez intihar etmeyi düşünmüş ve denemiş insanlardan biri Romain Gary. Bunun altında pek çok neden yatıyordur elbette. Geride kalan insanlar onlara bir mektup bırakılmış olsa dahi bir insanın neden intiharı tercih ettiği konusunda her daim bilinmezi kabul etmek zorunda kalırlar.
Gary’nin yapıtlarının ardından bütün hayatı ve eserlerinin ele alındığı bir kitap yazmış Dominique Bona, bir yazara saygı duruşu mahiyetinde. Onun bir yazardan daha çok bir insan ve çok farklı kimliklere bürünmüş bir kahraman olarak ele almış. Gary’nin yapıtları dışında arkadaşları ve ilişkileriyle okumak çok daha anlamlı olmuş. Bir insanın yazarlık hayatında dönüşümünü ve neden başka isimlerle yazmak istediğini anlamak için mutlaka okunması gereken eserlerden biri olmuş Romain Gary’nin biyografisi. Tek bir isim ve tek bir beden varolmak için yetmeyebilir çoğu zaman. Hayat hem uzun he kısa hem de çetrefilli.
|
- Kül Sesleri: Geride Kalanlara Düşen Gözyaşları - 18 Nisan 2020
- Kediler ve Erkekler - 12 Şubat 2020
- Beyin Kırıcı - 19 Ocak 2020