Sabahattin Ali’nin en sevilen öyküleri... • Kitap Eki

Doğan Egmont tarafından yayımlanan Kırlangıçlar, Sabahattin Ali’nin hayatını, eserlerini ve öykücülüğünü tanıtan bir sunuş eşliğinde okurlarla buluşuyor.

İnsana ve içinde yaşadığı topluma gerçekçi ve eleştirel bakışı, yalın ve içten anlatımıyla Türk öykücülüğünün en sevilen yazarı Sabahattin Ali’nin on öyküsü genç okurlar için Doğan Egmont tarafından Kırlangıçlar ismiyle hazırlandı.

Yazarın öykücülük serüvenini kronolojik olarak yansıtan ve tüm öykü kitaplarından derlenmiş bu seçkide her öykü, özel tasarım ve sözlükle Sabahattin Ali’nin hayatını, eserlerini ve öykücülüğünü tanıtan bir sunuş eşliğinde okurlarla buluşuyor. Biz de bu vesileyle kitabın derleyicisi Bahar Ulukan ile bir araya geldik ve hem kitap hem de Sabahattin Ali edebiyatı üzerine konuştuk.

Genç neslin Sabahattin Ali ile tanışmasına vesile olacak çok özel bir derleme hazırladınız. Öncelikle bu fikir nasıl gelişti?

Gençlik, insanın kendinden başlayarak, içinde yaşadığı dünyayı keşfetme, anlama ve yorumlama arayışına girdiği bir dönem. Bu anlamda gençleri, her biri kendi kozasını usul usul ören ve günün birinde gelişimini tamamlayarak rengârenk çiçeklerin arasında özgürce kendi hayat yolculuğuna çıkacak kelebeklere benzetmek hoşuma gidiyor. Bu uzun dönüşüm yolculuğunda edebiyatın müthiş bir yol arkadaşı olduğunu düşünüyorum. Hepimiz gençliğimizde bizi etkileyen yazarlar, şairlerle tanışmış, onların yapıtlarından etkilenmişizdir, bu yapıtlar sayesindedir ki zihnimizde yeni düşünceler tomurcuklanmış, dünyaya, topluma ve insana bakışımız derinlik kazanmıştır. Gençler için Sabahattin Ali’nin öykülerini derleme fikrini doğuran, bu değerli deneyimi onlarla paylaşma arzusu oldu.

Kırlangıçlar kitabındaki öyküleri seçerken sizin için önemli olan neydi?

Sabahattin Ali kısa yaşamında en çok öykü türünde eser vermiş bir yazar. Yaşarken beş öykü kitabı yayımlanmış; Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya ve Sırça Köşk. Bu öyküler 1926 yılından 1947’ye dek uzanan bir dönemi kapsıyor. Derlemede yer alan öyküleri seçerken, aslında, beş kitaba bölünmüş bu dönemi, yazarın öykücülüğünün zaman içinde geçirdiği değişimi ve dönemi yansıtan hassasiyetleri de göz önüne serecek yapıda olmalarına dikkat ettim. Böylece genç okur Kırlangıçlar kitabını baştan sona okuduktan sonra Sabahattin Ali’nin öykü anlayışına dair hem bütüncül bir fikir edinebilecek, onun karakteristik özelliklerini görmüş olacak, hem de bu anlayışın zaman içinde geçirdiği değişimi takip edebilecek. Kitapta her öykünün sonunda yer alan küçük sözlükler, Metin Celal’in kaleme aldığı Sabahattin Ali’nin yaşamı ve eserleri hakkında bilgilendirici önsöz ve tasarımcı Serkan Yolcu’nun öyküler için yarattığı görsel dünya da genç okurun yeni bir yazarla tanışma deneyimini zenginleştirmeyi amaçlıyor.

Bu çalışma aslında Sabahattin Ali’ye bakış açımıza yeni bir boyut da kazandırıyor. Şimdiye dek hep yetişkinlere yönelik kitaplarıyla tanıdığımız bir ismi şimdi çocuklar için tasarlanmış bir kitapla görüyoruz. Sizce çocuklar bu kitaptan ne alacak?

Çocuğun okuduğunu anlama kabiliyetinden şüphe duyan yaklaşımı sağlıklı bulmuyorum. Ancak yine de çocuk, kaba hatlarla da olsa tahmin edebileceğimiz, sınırlı bir yaşam deneyimine sahiptir. Birçok değişkenin hayatına girmesiyle zenginleşen bu deneyim onun ihtiyaçları dâhilinde okuma zevkini de etkiler. Bu anlamda Sabahattin Ali’nin öykülerinin, özellikle ele aldığı konular açısından, 12 yaş ve üstü okur tarafından daha iyi anlaşılacağını düşünüyorum. Okur, yazarın kimi zaman şairane, kimi zaman mizahi, kimi zamansa alegorik bir anlatımla, irdelediği ya da eleştirdiği konuları, toplumsal yapıya yaptığı göndermeleri tam olarak kavrayamasa da en azından doğru yönde sezebilmesi için belli bir zihinsel olgunluğa erişmiş olmalıdır. Edebiyatın yaşı yoktur elbette, ama edebiyattan alacağımız zevk de bazen doğru kitapla doğru dönemde buluşmamızla pekâlâ orantılı olabilir.