
Suskunluğun Yükü, Osmanlı – Türk Dönmeleri hakkında yazılmış en kapsamlı ve derin araştırma. 2004 Yılında Harvard Üniversitesinde tamamlanmış bir doktora tezinin genişletilerek kitap haline getirilmiş biçimi.
Sabatay Sevi, 1626’da bir Osmanlı Yahudi ailesinde doğduktan kırk yıl kadar sonra, 1665 – 1666 yıllarında dünya tarihindeki en büyük mesihçi hareketlerden birinin mimarı.
Sonuç ve değerlendirme bölümü hariç sekiz ana bölümden oluşan kitapta; Sabatay’ın baskı altında İslam’a dönmesiyle hareket sona ermiş olsa da Sabataycılık – Yakubi, Karakaş ve Kapancı olarak üç cemaat halinde günümüze uzanışının ayrıntıları bulmak mümkün.
Selanikli Dönmeler her zaman merak uyandırmıştır. Dönmeleri saran sır perdesini aralamaya çalışanlar isimlerin tespitiyle, komplo teorileriyle ilgilendiler çoğu zaman. Ancak Dönme kimliğinin doğuşu ve yüzyıllar içindeki evrimi etraflıca hiç anlatılmadı. Suskunluğun Yükü, 17. yüzyılda Haham Sabatay Sevi’nin başlattığı hareketi, dünyanın çeşitli bölgelerine yayılan etkileriyle ele alıyor.
Lisansını Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji bölümünde, yüksek lisansını Temple Üniversitesi’nde Dinler Tarihi bölümünde tamamlayan ve doktorasını Harvard Üniversitesi’nde yaptıktan sonra Türkiye ve Amerika’da çeşitli üniversitelerde dersler veren Dr. Cengiz Şişman, Sabatay Sevi’nin 1666’da İslam’ı seçmesiyle doğan Dönme toplumunun gizli Yahudi-İslami kimliğinin nasıl oluştuğunu, dönüştüğünü ve bugün nerede durduğunu zengin bir araştırmayla ortaya koyuyor.
Bugün Türkiye’de yaklaşık olarak 60 ila 70 bin arasında Dönme kökenli kişi bulunmaktadır; ayrıca Avrupa ve Kuzey Amerika başta olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerinde 10 bin kadar daha Dönme kökenli kişi yaşamaktadır. İşte bu haftaki kitabımızda bu kişiler hakkında bütün ayrıntıları okumamız ve bilgilenmemiz mümkün oluyor.
Kitaptaki “Sunuş” kaleme alan Prof. Dr. İlber Ortaylı şu satırları not ediyor;
“(…) 17 – 20. yüzyıllar Osmanlı ve Türkiye tarihinin az bilinen ve ama oldukça önemli olan bu hadisesi hakkından bilimsel çalışmalar yeni yeni ortaya çıkmaya başlamıştır. Ancak Türk toplumunun çok tartışılan mevzularından biri olsa da, konunun tarihi, dini ve felsefi veçhelerinin anlatan doyurucu bir eser henüz yazılmamıştır. Konu az bilindiğinden tartışmalar da önyargı ve klişelerden bağımsız yapılamamaktadır. Özellikle Türkiye’de şimdiye kadar bu konudaki araştırmaların ve yazılan yazıların soğukkanlılıkla yapıldığını söylemek pek mümkün görünmemektedir. (..)
Dr. Cengiz Şişman hem Yahudilik ile İslam hem de Osmanlı tarihi bilgisi ve filolojik yeterliliğiyle Sabataycılık tarihi üzerinde yıllarca çalışmış, arşivlerde vakit geçirmiş, şifahi kültür kaynaklarından yararlanmış ve sonuçta dünya çapında bir eser ortaya çıkarmıştır. Bu aydınlatıcı eser sadece Sabataycılık için değil, Yahudilik, Osmanlı ve Türk tarihleri için de çok önemli bir vesika mahiyetindedir”.
- Suskunluğun Yükü
- Sabatay Sevi ve Osmanlı – Türk Dönmelerinin Evrimi
- Yazar: Cengiz Şişman
- Çeviren: Ahmet Demirhan
- Tür: Tarih
- Baskı Yılı: 1. Basım. Eylül 2016
- Sayfa Sayısı: 398 Sayfa
- Yayınevi: Doğan Kitap
- Ülkenin Yaratıcı Güçleri Mühendisler: Fırtınadaki Arı - 1 Mart 2020
- Ayaküstü İzmir Lezzetleri - 9 Ağustos 2018
- Su’yu Okumak - 2 Ağustos 2018