Caner Almaz 
Tesla üzerine yapılan biyografi çalışmaların belki de en kapsamlı ve dayanaklı olanını ise 2013 yılında ABD’de en iyi popüler bilim kitaplarından birisini yazmış olan W. Bernard Carlson tarafından kaleme alınmıştır.
Nikola Tesla… Geçtiğimiz yüzyılın, kimine göre en büyük mucidi, kimine göre sihirbazı, kimine göre en “şanssız” insanı, kimine göre ise yetkinliklerini yönetemeyen başarısız bir girişimin öznesi. Ne olursa olsun Tesla, sahip olduğu zekâsı ile, elektrik çağının günümüze ulaşan teknolojilerinin yapıtaşlarını oluşturmuş, bugün kullandığımız elektronik cihazların çoğunun çalışmasında izi olan bir bilim insanı. Ortaya attığı fikirler, fikirleriyle ortaya koyduğu devasa “sihirbazlık” gösterileri ve ince ince irdelenmesi gereken yaşam öyküsüyle, oldukça ilginç ve farklı bir yaşam hikâyesine sahip olduğu tartışılmaz bir gerçek. Onu sıradan bir mucit olarak görenler olduğu gibi, hayranlık ötesinde bağımlılarının da olduğunu söylemeden geçmeyelim.
Peki, kimdir Nikola Tesla? Neler yapmıştır? Neler yapmak istemiştir? Neleri yapmak için yeterli zaman, kaynak ve ruhi gücü bulamamıştır? Tüm bu konu başlıklarının tamamı için sürüsüyle kitap yazılmış, bilimsel araştırmalar yapılmış, üzerine tezler dahi yazılmıştır. Döneminin en gelecek vaat eden kişiliğiyken, kısa sürede tüm ışıltısını kaybedişinin öyküsü oldukça ilgi çekici bulunmuş, uzmanlık alanı olan elektronik ve elektrik üreticilerinden, yaşadığı hezeyan ve depresyonlar nedeniyle de psikolog ve psikiyatristlere değin oldukça çeşitli uzmanlık alanlarından bilim insanlarının ilgisine mahzar olmuştur.
Tesla üzerine yapılan biyografi çalışmaların belki de en kapsamlı ve dayanaklı olanını ise 2013 yılında ABD’de en iyi popüler bilim kitaplarından birisini yazmış olan W. Bernard Carlson tarafından kaleme alınmıştır. Elektrik Çağının Mucidi: Tesla isimli kitap, yayımlandığı sene oldukça fazla ses getirmiş ve dinmek bilmeyen Tesla tartışmalarına yeni bir bakış açısı getirmesinin yanı sıra Tesla’nın hayatından kesitler, röportajlar ve bizzat Tesla’nın günlüğünden alıntılarla pekiştirilmiş anlatımlarla gayet doyurucu bir çalışma ortaya koymuştur. Kitap, Tesla hakkında merak edilenlerle kalmayıp çalışmalarının temeline inerek, neden başarılı olamadığını ve hayallerini gerçekleştirebilmesi için gerekli olan yatırımları neden alamadığına dair teorileri, o günlerden derlediği birçok belge ve o günlere dair birçok gazetenin haberleriyle desteklemiş ve temellendirmiştir.
***
Kitabın bu derinlikli temellendirilişi, tamamıyla bir bütünlük arz etmesi nedeniyle oldukça aydınlatıcı bir çalışma ortaya koyuyor. Carlson, kitabına Tesla’nın parlayan bir yıldız olduğu dönemde, zamanının en iyi biyografi habercisi ve daha sonraları magazin gazeteciliğini kuracak olan Arthur Brisbane ile Delmonicos’taki akşam yemeği ile başlıyor. Brisbane yaptığı haberle dünyanın tüm ilgisini Tesla’nın üzerine çekmeyi başarıyor ve tüm dünya Tesla’dan ve onun “deha”sından haberdar oluyor. Bu ilgi çekici haberden sonra, yıldızı giderek parlayan Tesla çalışmalarına hız veriyor ve en büyük hayali olan kablosuz elektrik aktarımı için kaynak, başka deyişle yatırım arayışlarına “sihirbazlık” gösterileri yaparak hız veriyor. Tesla, gösterilerini devasa kalabalıklar önünde yapıyor.
Peki, Tesla neden fikirlerini halka gösterilerle tanıtma yolunu seçiyor? Carlson, bunu şöyle açıklıyor ve açıklamasını da Tesla’nın günlüğünden alıntılarla pekiştiriyor: “…sıradan insanların icatlarının altında yatan idealleri kavrayamamasından ötürü sıklıkla hüsrana uğruyor, bu nedenle onları yatımlarının değerine ikna edecek illüzyonlara sığınıyordu. Tesla daha sonra bir icadın altında yatan ideali tanımlamakla beraber icadın topluma getireceği heyecan verici ve devrim niteliğindeki değişimlere ilişkin doğru bir illüzyon da yaratması gerektiğine inanmaya başladı. Gösteriler, teknik makaleler ve gazete röportajları aracılığıyla toplumun ve icatlarını satın alacak ve geliştirecek girişimcilerin hayal gücünü yakalamayı amaçladı. İllüzyonlar, Tesla’nın toplumla uzlaşırken ve ideallerini somut makinelere dönüştürürken ihtiyaç duyduğu kaynakları güvene almak için kullandığı araçlardı.”
Bu kitapla, Tesla’nın hayat hikâyesinden eğitimine; cebinde beş kuruş olmadan New York’a adım atışından 10 yıl içerisinde dünyanın en parlak ve geleceğin teknolojilerinin yaratıcısı olarak gösterilen bilim adamına dönüşmesine, düşünceleri ve ideallerini gerçekleştirmek için başladığı gösterilerden bu sürecin nasıl hayal kırıklıkları yarattığına, bu “deha”nın birden gözden düşüşü ve hayatının tepe taklak oluşuna şahit oluyoruz. Tesla’nın hayat hikâyesi, benim yaptığım gibi bir paragrafla ifade edilebilecek bir hikâye değil, emin olunuz. Kitap içerisinde Tesla’nın fikirlerine dair çizimler ve uygulamaya koyduğu aygıtların görsellerini görünce, sürekli bir merak halinde, “Neden başarılı olamadı?” sorusunun peşinde okumaya devam ediyor ve bu soruların cevabını da bir bir alıyorsunuz.
Kitap boyunca üç temel sorunun peşinden cevap arandığını söyleyebiliriz: “Tesla, aygıtlarını nasıl icat etti?”, “İcatları nasıl çalışıyordu?” ve “İcatlarını topluma sunduğunda neler yaşandı?”. Tüm bunların cevabını Tesla’nın mektuplaşmaları, tuttuğu iş günlükleri, tanık ifadelerini ve geride bıraktığı eserleri veriyor. W. Bernard Carlson, Tesla’yı sadece bir biyografi okuması ile tanıtmaktan ziyade, eserleriyle beraber onun yapmaya çalıştıklarını göstererek bizlere anlatmaya çalışıyor. Çizimler, şablonlar, fotoğraflar, bir sürü yabancı terim. Bir kısmı oldukça yorucu olsa da, Tesla’yı anlamak ve yaptıklarını daha yakından irdelemek isteyenler için muazzam bir çalışma olduğunu söylemek mümkün.
***
Tesla hayran forumlarından birinden kitaba alınmış bir alıntıyı da eklemek istiyorum: “Tesla hemen her şeyi icat eden biridir. Bilgisayarınızda çalışırken onu anmayı unutmayın. Eski televizyonlarda kullanılan katot ışınlı tüplere yüksek voltajı sağlayan Tesla bobinidir. Bilgisayarınızın elektriği Tesla’nın tasarladığı bir AC jeneratöründen gelir, Tesla transformatöründen aktarılır ve Tesla’nın bulduğu üç fazlı sistemle evinize ulaşır.”
Ilgın B. Yıldız’ın çevirisini yaptığı, Tesla’yı daha yakından tanımak ve anlamak isteyenlere ışık tutmaya aday Elektrik Çağının Mucidi: Tesla bir biyografiden öte, bir nevi Tesla’yı anlama rehberi.
|
- Herkes İçin Anatomi ve Fizyoloji - 19 Mart 2018
- Arızalı tiplerle nasıl mücadele edilir? - 11 Ocak 2018
- Bir Kıtanın Acı-Tatlı Tarihi - 7 Aralık 2017
FACEBOOK YORUMLARI
