5 Kitapla Bertolt Brecht'i Anmak • Kitap Eki

14 Ağustos 1956 yılında hayatını kaybeden Bertolt Brecht’i bugün anmak demek hem hayatın içinde “ayakta durmak” hem de ezilenlerin sesi olmak demektir.

Bertolt Brecht, ‘epik tiyatro’nun kurucusu olmakla birlikte yazın alanında birçok esere imza atmıştır. Brecht’i bugün değerli kılan en önemli nedenlerden bir tanesi halkın sanatını yapmasıdır.

14 Ağustos 1956 yılında hayatını kaybeden Bertolt Brecht’i bugün anmak demek hem hayatın içinde “ayakta durmak” hem de ezilenlerin sesi olmak demektir.

Büyük ustayı ölümünün yıldönümünde 5 kitapla anıyoruz.

Faşizm Irkçılık Ayrımcılık Yazıları

XXI. yüzyılın ilk çeyreğinde faşizm, ırkçılık, ayrımcılık -şeytan üçgeni- insan(lık)ın acil gündem maddelerini oluşturmaya başlarken; Umberto Eco’nun, “Faşizmin maskesini düşürmek ve ona her an dikkatli olmak” vurgusuyla, “Özgürlük ve kurtuluş asla sonu gelmeyecek bir görevdir. Sloganımız şu olsun: ‘Unutmayın'” diye eklemesi boşuna değil.

Çünkü Samir Amin’in, “Çağdaş kapitalizmin krizi ile faşizmin siyasi sahneye dönüşünü birbirine bağlaması tesadüfi değil”dir.

Faşizm yalnızca şiddet değildir; sermayenin saldırgan politikalarının toplamıdır; faşist yasalar, faşist eğitim, faşist yönetmelik, faşist ekonomi politikalar ve benzeridir.

Ayrıca faşizm, herhangi bir şiddet değil tekelci sermayenin şiddetidir; yaşamın tepeden tırnağa sermayenin ihtiyaçlarına göre düzenlenmesidir…

Ve tekelci dönemde kapitalist devlet(ler)in gittikçe otoriter bir biçim aldığı görülmelidir. Parlamentoların öneminin azalması ile yürütmenin gittikçe güç kazanması, biçimsel dahi olsa hukuki düzenlemelere riayet etmeyen hükümetler ve sosyal hakların kapsamının gittikçe daralması istisna olmaktan çıkan bu devlet biçiminin bazı özellikleridir.

Kuşkusuz, kapitalist devlet başından beri otoriter bir devlet biçimine meyilliydi ancak sınıf mücadeleleri ve dünya konjonktürü dolayımıyla bu eğilim sınırlanmaktaydı. Kapitalist devlete içkin bu otoriterlik “olağanüstü” koşullarda, ekonomik, siyasal ve toplumsal kriz koşullarında, düzeni yeniden tesis etmek için devreye giriyordu. Bu durum liberaller tarafından “istisna hâl” olarak tanımlansa da; neo-liberalizm ile istisna olmaktan çıkıp bir “kural” hâline dönüşen kaçınılmazlıktı!

Ancak otoriterliğin de olduğu yerde durması mümkün değildi; yani otoriter olanının totalitere yönelmesi bir zarurettir.

Elbette ki “önlenebilir” bir “zaruret”… Bu kitapta yer alan makaleler, bu zaruret ve “önlenebilirliği”ni tartışmaktalar…

Faşizm Irkçılık Ayrımcılık Yazıları
Yazar: Bertolt Brecht, William I. Robinson, Pierre Milza, Samir Amin, Umberto Eco
Derleyen: Sibel Özbudun, Temel Demirer
Türü: Politika
Basım Tarihi: 2016
Sayfa Sayısı: 408
Yayınevi: Ütopya Yayınevi

Beş Paralık Roman

Beş Paralık Roman, tiyatronun ustası Brecht’in Hitler’in iktidara gelişinden sonra yazdığı ilk büyük satiri. Üç Kuruşluk Opera’nın ardından yazdığı Beş Paralık Roman’da silah sanayii, finans sektörü ve savaşlar arasındaki nedensellik bağına işaret eden Brecht, yoksulluğu, yozlaşmayı ve şiddeti teşvik eden toplumsal sistemi satirik bir dille sorguluyor. 1902’de, Boer Savaşı sırasında geçen Beş Paralık Roman’ın sayısız entrika ve olay örgüsünden oluşan geniş ölçeğinde Londra’daki politikacılar, işadamları ve hırsızlar kazanç paydası etrafında birleşirken masumiyet kavramı bir boş gösterene dönüşüyor. Romanda betimlenen dünyanın günümüz mülkiyet ve para dünyasıyla benzerliği Brecht’in klasikleşmesinin haklı nedenlerini ortaya koyuyor. Beş Paralık Roman, toplumsal manipülasyon ve demagoji üzerine unutulmaz bir satir.

“Brecht hem sömürülenlerle, hem de sömürenlerle ilgilenir. Değişik tarihsel dönemleri bir arada incelemesinin ve gangster tiplerini Dickens zamanının tempo ve dış görünüşünü yansıtan bir Londra’ya yerleştirmesinin nedeni budur.” -Walter Benjamin-

Beş Paralık Roman
Yazar: Bertolt Brecht
Çeviri: Sevgi Soysal
Türü: Roman
Basım Tarihi: 2015
Sayfa Sayısı: 362 Sayfa
Yayınevi: İletişim Yayıncılık

Oyun Sanatı ve Dekor

Brecht’in Oyunculuk Sanatı ve Dekor kitabı belki de en iyi yazanının diliyle anlatılabilir. “Oyun sanatı genellikle kitaplarda öğretilmez. Seyir sanatı da öyle. Hatta sanattan sayılmaz seyir sanatı. Sanılır ki bir oyunda ne kadar oyunculuk sanatı varsa, seyir sanatına o kadar az gereksinim duyulur. Onun için bu kitap hem oyuncular hem seyirciler için kaleme alınmıştır.” Brecht, bu eserinde oyunu, sahneyi ve bir bütün olarak tiyatroyu ele alıyor…

Oyun Sanatı ve Dekor
Yazar: Bertolt Brecht
Çevirmen: Kâmuran Şipal
Türü: Tiyatro
Basım Tarihi: 2011
Sayfa Sayısı: 128
Yayınevi: Agora Kitaplığı

Halkın Ekmeği

Halkın Emeği, şair , oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve kuramcısı Bertolt Brecht’in dokuz ciltlik şiirlerinden yapılmış bir seçmedir.Daha önce değişik yayınevleri tarafından birçok baskısı yapılan ve ilgiyle okunan bu kitabın yeni bir baskısını sunuyoruz.

“İki edebiyatçı, iki sanatçı, işine saygılı iki edebiyat ve dil işçisi A. Kadir ile A. Bezirci baş başa vermiş, pırıl pırıl bir yapıt koymuşlar ortaya.Bugüne dek Brecht’in şiirlerini böylesine temiz bir Türkçeyle derli toplu bir yapıt çıkmadı bizde.” –Hasan Hüseyin-

Halkın Ekmeği
Yazar: Bertolt Brecht
Çeviri: Asım Bezirci, A.Kadir Bilgin
Türü: Şiir
Basım Tarihi: 1972
Sayfa Sayısı: 168 Sayfa
Yayınevi: Evrensel Basım Yayın

Helene Weigel – Bertolt Brecht

Epik tiyatro öğretisiyle 20. yüzyıl tiyatrosuna yön vermiş büyük kuramcı, yönetmen ve oyun yazarı Bertolt Brecht ile onun sanatsal tasavvurlarını hayata geçiren, oynadığı rollerle epik tiyatroya cisim kazandıran oyuncu Helene Weigel… 1920’lerin başında bu iki insanı birbirine çeken, ortak tiyatro tutkuları ve komünist dünya görüşüne duydukları yakınlık olur. Daha Berlin’deki ilk karşılaşmada ilişkinin hedefi belirlenir: tiyatro aracılığıyla komünizm fikrini desteklemek. Sanatsal beraberliklerinde başarıyı yakalasalar da, -çokeşliliği kendine hak gören- Brecht’in hayatındaki kadınlar nedeniyle, evlilikleri en başından itibaren sık sık kopma noktasına gelir. Nazilerin iktidara gelmesiyle Almanya’yı terk eden ve on beş yıl boyunca İsviçre’den Danimarka’ya, oradan ABD’ye uzanan bir güzergâhta sürgün hayatı yaşayan bu benmerkezci ve karizmatik dâhi ile fedakârlığı kendinden vazgeçme noktasına vardıran geniş yürekli bu kadının hikâyesi, aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı dönemi Almanyası’na dışarıdan tutulan bir ayna niteliğinde.