8 Maddede ‘Edebiyata devlet desteği’ tartışması

İki yönetmelik arasında benzerlikler ve farklılıklar var. Yeni yönetmeliği 8 maddede inceledik.

Numan Kurtulmuş yönetimindeki Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yeni bir yönetmelik yayımlandı ve “edebiyat eserlerine” ikinci kez destek verileceği açıklandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, 25 Aralık 2013’te Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle “edebiyat eserlerine” ilk kez maddi destek vereceğini duyurmuş, fakat uygulamaya geçildiğinde, seçici kurulun, destek alacak kişilerin ve seçilen eserlerin açıklanmaması tartışma yaratmıştı.

İki yönetmelik arasında benzerlikler ve farklılıklar var. Kültür Servisi sitesinde Aslı Uluşahin konuyu derinlemesine inceliyor, derinlikli incelemeyi bağlantıyı tıklayarak okuyabilirsiniz. Biz de yeni yönetmeliğin artılarını ve eksilerini 8 maddede inceledik.

1. Yazar değil, yayıncı destek için başvuruda bulunacak.

Yazar değil, yayıncı destek için başvuruda bulunacak. Yani devlet, –eğer kurul onay verirse– yayıncıyı destekleyecek. Yayıncı da aldığı ücretin yüzde 35’ini yazara aktaracak.

2. Eserin “ilk eser olması” şartı aranıyor.

Böylece, yeni yazarlar teşvik edilirken, “ödeme almasına karşın eser üretmeyen” yazarların önüne geçilmek isteniyor.

3. Seçici kurul ‘Genel Müdürlüğün teklifi ve Bakan oluru ile’ oluşturuluyor.

Destek başvurularını değerlendirmek, desteklenecek projeleri ve destek miktarını saptamak ve destek sağlanan eserlerin kabulünü gerçekleştirmek üzere, Genel Müdürlüğün teklifi ve Bakan oluru ile Kurul oluşturulacak.

4. Seçici kurul “tecrübe ve birikim sahibi kişiler” arasından belirlenecek.

İkisi bakanlık görevlisi, 7 kişilik kurulun kimlerden oluşacağına bakan karar verecek. Bu da haliyle devletin başındaki iktidarın siyasi görüşüne uygun bulunmayan eserlerin destekten yoksun kalacağı endişesini yaratıyor.

5. Eserlerin “edebiyata yeni bir boyut kazandırması” isteniyor.

“Edebiyata yeni bir boyut” kazandıracak olan eseri seçecek olan kurulun yetkinliği tartışma konusu olarak karşımıza çıkıyor.

Uygulamaya geçilen 2014 yılında; Doğan Hızlan, Metin Celal, Münir Üstün, İskender Pala’nın adları basına yansımışsa da, resmi olarak kurulda kimlerin yer aldığı açıklanmamıştı. Yeni yönetmelikte de “yazarlık ve yayıncılık alanında tecrübe sahibi kişiler” demekle yetiniliyor.

6. Yayıncılar üzerinde “devlet baskısı” oluşmasının yolu açılacak.

Yayıncıdan “Kurul tarafından istenmesi halinde eserin ön incelemesini Kurulca belirlenecek uzman kişilere yaptırması ve yapılan ön incelemeye dair raporu Kurula sunması” isteniyor. Yazarın otosansürüne bir de yayıncının uygulayacağı oto-sansür eklenecek. Ayrıca yayıncılar üzerinde “devlet baskısı” oluşmasının yolu açılacak.

7. Kimler desteklenecek?

Yeni yönetmelikte de “kurul kararlarının on beş gün içinde –bu kez bakanlığın sitesinden– açıklanacağı” belirtiliyor. Ancak bu açıklamanın kapsamı –hangi yayınevinden, hangi yazarın, hangi eserine, gibi– yine belirtilmiyor.

8. Sadece Türkçeye destek

Her iki yönetmelikte de “Üretilecek eserin dilinin Türkçe olması” zorunluluğu var. Kürtçe, Ermenice gibi Türkiye coğrafyasının dilleri yeniden görmezden geliniyor.

FACEBOOK YORUMLARI

Yorum