
China Mieville kitaplarını okumamış ve bir yerinden başlamak istiyorsanız, bu kitap tam size göre. Yazarın; marksist dünya görüşüne ilişkin pek çok izi ve weird fiction türüne ilişkin detayları bu kitapta bulabilirsiniz.
2011 yapımı Bron/Broen (Köprü) dizisi; İsveç ve Danimarka’yı birbirine bağlayan köprünün üzerinde bir cesetin bulunması ile başlar. Cesetin yarısı İsveç, diğer yarısı Danimarka’da olduğundan; iki ülkenin polisi bu olaya bakmak zorunda kalır. 2 sezon süren bu zoraki ortaklık sırasında, iki ülke arasındaki sosyal, kültürel ve politik farklılıkları görme imkanı buluruz.
Öncelikle okurlara küçük bir müjde vererek başlayalım. China Miéville’in Şehir ve Şehir kitabı; BBC’nin açıklamalarına göre dizi olarak ekranlara gelmeye hazırlanıyor. The Walking Dead serisinde Vali rolünde tanıdığımız David Morrisey, kitabın baş karakteri müfettiş Tyador Borlú’yu canlandıracak.
Ancak Köprü ile başlamamızın asıl sebebi, iki eser arasındaki benzerlik. Şehir ve Şehir kitabı; yüzyıllar önce bir arada yaşayan, ancak çeşitli sebeplerle bölünerek, birbirine komşu olan iki kent devletinin hikayesini anlatıyor. Aynı zamanda, bu iki komşu devleti ilgilendiren bir cinayeti. Ancak bu komşuluk bildiğiniz türden bir komşuluk değil. Birbirine düşman ve rekabet halinde olan bu iki kent devletini, bir duvar ya da bir sınır ayırmıyor. Besźel ve Ul Qoma adındaki bu ikiz devlet, iç içe geçmiş durumda. Öyle ki; pencerenizden baktığınızda ya da arabanızla giderken yan şeritinizde, diğer şehrin sakinlerini görebilirsiniz. Filistin ve İsrail, Doğu-Batı Berlin gibi, ama Müfettiş Borlú’nun ağzından duyduğumuz gibi Berlin ya da Jarusalem’de olduğuna benzer bir şey değil. Besźel ve Ul Qoma’da yaşayanlar, komşularını görmezden gelmek zorundadırlar. Küçüklüklerinden itibaren bunu yapmak üzere eğitilirler. Eğer kazara, bu kuralı çiğnerseniz İhlal sizi alır. İki şehrin yönetimi üzerinde bir otorite olan İhlal, bu tür kural tanımazları hemen cezalandırır. İki şehirde de en büyük suç ihlaldir.
Besźel Ağır Suçlar Birimi MüfettişTyador Borlú; Amerika’lı genç bir kızın ölümünü araştırırken, cinayetin Ul Qoma’da işlendiğini ama cesedin Besźel’de bulunduğunu keşfeder. Dosyayı İhlal’e devretmek ister. Ancak; herhangi bir ihlal gerçekleşmediği, cesedin iki şehrin sınırlarından kurallara uygun bir şekilde geçtiği farkedilir. Bu sebeple, Müfettiş Borlú, Ul Qoma polis teşkilatından Quissim Dhatt’la iş birliği yapar. Öldürülen Amerikalı genç kız, bu iki şehrin arasında var olduğuna inanılan Orciny adındaki üçüncü bir kent devletini aramaktadır. Acaba genç kızın ölümü, iki ülkenin ayrılıkçılarının milliyetçi duygularla işlediği bir cinayet midir? Yoksa Orciny bir efsane değil, gerçek midir? Hikaye başından sonuna kadar, iyi bir polisiye romanı olarak devam eder.
Kitapla alakalı iki şeyin altını çizmek gerekiyor. Birincisi; China Mieville’e bilim-kurgu edebiyatının önemli ödüllerinden biri olan Arthur C. Clarke’i kazandıran Şehir ve Şehir kitabının, türün kalıplarının çok dışında bir kurgusu var. Yazarın; “tuhaf kurgu” (weird fiction) olarak tanımladığı bu türde, bilim-kurgu, fantastik öğeler olabildiğince geri planda kalırken, gerçekliğe hakim olan tekinsizlik ve muğlaklık daha ön plana çıkıyor.
İkincisi; kitabın anlatmış olduğu öykünün günümüzle olan bağı, okurların ilgisini çekecek türden. Yazar; iki kent devletini anlatırken tarafsız davranmış olsa da; günümüzdeki benzer devletler arası ilişkiler, rekabet, sömürü, milliyetçilik ve yoksulluk gibi kavramlara ilişkin eleştiriler bulmak mümkün. Aynı zamanda kitabı; günümüz metropol hayatına eleştirel bir bakış olarak da okumak mümkün. Alejandro González Iñárritu’nun yönettiği Biutiful filminde kent yaşamına yönelttiği eleştirinin bir benzerini düşünebiliriz.
Kısaca; China Mieville kitaplarını okumamış ve bir yerinden başlamak istiyorsanız, bu kitap tam size göre. Yazarın; marksist dünya görüşüne ilişkin pek çok izi ve weird fiction türüne ilişkin detayları bu kitapta bulabilirsiniz. İyi bir polisiye okuru, politik roman takipçisi iseniz; kitap sizin açınızdan da ilgiyi hak ediyor.
![]()
|
- Gelecekte Geçen Bir Polisiye: Değiştirilmiş Karbon - 24 Mart 2018
- Asimov’dan epik bir gelecek kurgusu: Vakıf - 1 Aralık 2017
- Tanrıya bir meydan okuma: Tanrı Olmak Zor İş - 9 Ekim 2017