Serdar Şahinkaya 
Kitaptaki monografilerden “yemek” bağlamında olanlar, geniş anlamda XVI. Yüzyılın ikinci yarısı ile başlayıp 1850’lerde sona eriyor.
Suraıya Farooqhı ve Chrıstoph K. Neumann’ın editörlüğünde hazırlanan bu kitap, genişçe tutulan giriş yazısı dışında, alanındaki uzmanlıkları tartışmasız yazarlar tarafından hazırlanan 14 monografiden oluşuyor ve Osmanlı İmparatorluğunda “Yemek ve Barınak” mevzularına değiniyor. Yazıların sekizi yemek, altısı da barınak / konut üzerine.
Modern tarihçilerin ortaya attıkları kimi sorular, Osmanlı arşiv belgelerinde ancak 1540’lar ve 1550’lerden itibaren yanıtlanabiliyor. O nedenle de kitaptaki monografilerden “yemek” bağlamında olanlar, geniş anlamda XVI. Yüzyılın ikinci yarısı ile başlayıp 1850’lerde sona eriyor.
Osmanlı’da yemek mevzuunun muhtevasını günümüzde anlayabilmek, saray kayıtlarını esas almak ile mümkün. Bu bağlamda Topkapı’nın kilerine giren yiyecekleri kapsayan defterlerin şaşılacak derecede iyi korunduğunu kitabı okuyunca çok daha iyi anlıyoruz. Ve bu ve benzeri kayıtların araştırmacıların yeni yayınlarına oldukça uzun bir süre kaynaklık edeceğini söyleyebiliriz.
Okudukça aşçıların çoğunun okuryazar olmadığını ve yemek tariflerinin de pek kayıt altına alınmadığını ancak, ortaçağ Arap yemek tariflerini içeren bir defterin Osmanlıcaya çevrildiğini de öğreniyoruz.
Elçiler için verilen yemek davetleri ve menüleri de ilginç ayrıntılar içeriyor. Hükümdarın “Allah’ın Yeryüzündeki Gölgesi Rolü” nü oynarken hangi devletlerle arasının iyi, hangisi ile limoni olduğunun izlerini, bir bakıma bu elçi yemeklerinin menüleri yardımıyla sürüyoruz.
Sayfalar arasında gezinirken, II. Mahmut ile birlikte yemek salonlarında giderek masa ve sandalyelerin kullanıldığı ve özellikle genç erkeklerin gözde eğlence yerlerinin kahvehaneler olduğunun da farkına varıyoruz.
Osmanlı hükümdarları, ailesi ve hizmetkârları için satın alınan tencere, tava, cam eşya ve sofra takımlarına ait titiz kayıtlar ile birlikte barınak / konut bağlamına geçiş yapılmış oluyor.
Bu bağlamda yine birincil kaynaklara yani arşiv belgelerine dayalı olarak hazırlanmış monografilere yer veriliyor. İstanbul’daki iki konut tipi, Sur içi ve dışı yapılar, Medrese öğrencilerinin kaldıkları mekânlar, Din adamlarının yaşadığı tekke ve zaviyeler, bağımsız konaklara örnekler ve Mora’daki zengin bir Fransız Malikânesi de kitabı oluşturan ilginç konular arasında yer alıyor.
Kapsamlı bir ‘dizin’le biten kitap gerçekten oldukça ilginç bilgilerle meraklı okuyucuyu zenginleştiriyor. Meraklıları için on numara bir yapıt. İyi ki de dilimize çevrilmiş.
Kitabı oluşturan yazar ve yazarlar:
- Suraıya Faroqhı / Giriş
- Necdet Sakaoğlu / Eski Mutfak Kültürümüzün Kaynakları
- Darıusz Kolodzıejczyk / İstanbul’daki Leh Elçileri
- Hedda Reındl-Kıel / Cennet Taamları
- Feridun M. Emecen / Şehzadenin Mutfağı
- Chrıstoph K. Neumann / XVIII. Yüzyıl Osmanlı Saray Mutfağında Baharat
- Özge Samancı / XIX. Yüzyılın Birinci Yarısında Osmanlı Elitinin Yeme İçme Alışkanlıkları
- Colette Establett, Jean-Paul Pascual / Şam’da XVII. Yüzyıl Sonu Ve XVIII. Yüzyıl Başlarında Bardak, Tabak ve Kap Kacak
- Ekrem Işın / Sohbet Mekânı Olarak Kahvehaneler
- Mübahat Kütükoğlu / Medresede Yaşam
- Nathalıe Clayer / Bir Cerrahi Menakıbnâmesine Göre XVIII. ve XIX. Yüzyıllarda Bir İstanbul Tekkesinde Yaşam
- Emre Yalçın / XIX. ve XX. Yüzyıllarda Bir Konağın Öyküsü
- Suraıya Faroqhı / Mora’da Zengin Bir Fransız Hanesi
- Stefanos Yerasimos / XVI. Yüzyılda İstanbul Evleri
- Uğur Tanyeli / Osmanlı Metropollerinde Evlerin Konfor ve Lüks Normları (XVI.-XVIII. Yüzyıllar)
- Soframız Nur Hanemiz Mamur
- Osmanlı Maddi Kültüründe Yemek ve Barınak
- Editörler: Suraıya Farooqhı ve Chrıstoph K. Neumann
- Çevirmen: Zeynep Nevin Yelçe
- Türü: Tarih – Yemek
- Baskı Yılı: 1. Basım. Ağustos 2016.
- Sayfa Sayısı: 366 Sayfa
- Yayınevi: Alfa Yayıncılık
- Ülkenin Yaratıcı Güçleri Mühendisler: Fırtınadaki Arı - 1 Mart 2020
- Ayaküstü İzmir Lezzetleri - 9 Ağustos 2018
- Su’yu Okumak - 2 Ağustos 2018
FACEBOOK YORUMLARI
