Serkan Atak 
Ay Zalim Bir Sevgilidir, “Devrim, ulaşmayı hedeflediğim bir amaçtan çok, peşinde koştuğum bir sanat” sözüne atıfla, İthaki Yayınları tarafından gizli bir başyapıt olmaktan, gün yüzüne çıkartılıyor.
Çağdaş bilim-kurguyu bugünkü hali ile okuyabilmemizi, Ay Zalim Bir Sevgilidir kitabının yazarı Herlein’ın bilim-kurgu türünü modernize etme çabalarına ve bu yönde türe yaptığı felsefi-ahlaki katkılara borçluyuz. Öyle ki; dönemin yozlaşmış politik tutumları ve insana özgü zaafları, kendi ahlaki süzgecinden geçirerek, eserlerinde ele almış ve bunu daha önce kimsenin yapmadığı tarzda bilim-kurgu türünün seyrini değiştirecek bir etki bırakarak işleyebilmeyi başarabilmiştir.
Yazma serüvenine kısa eserler yazarak başlayan Heinlein; 1940’ların sonu ve 50’ler boyunca genç kitleye hitap eden eserler üretmiş, ancak 1959 yılı yazarın hitap ettiği kitleyi yetişkinler olarak değiştirdiği yıl olmuştur.[1] İthaki Bilim-Kurgu Klasikleri’nin 10. Kitabı olarak yayınlanan Yıldız Gemisi Askerleri bu değişimin başlangıcına denk gelen eser olarak 1959’da yazılmıştır.
Serinin 20. Kitabı olarak yayımlanan 1966 tarihli, Ay Zalim Bir Sevgilidir kitabı, Yıldız Gemisi Askerleri’nin bıraktığı yerden “Savaş bir zorunluluk mu?”sorusuna cevap aramaya devam ediyor. Ancak bu sefer militarizm kavramını aşan bir şekilde daha kapsamlı bir sorgulamaya girerek. Kitabın konusu ise; sürgün ve hapishane gezegeni haline getirilen Ay’da, kahramanlarımızın ekonomik ve politik özgürlüklerine kavuşmak amacıyla Dünya’dan kontrol edilen Otorite’ye karşı verdikleri mücadele oluşturuyor. Akil insan Profesör Bernado De La Paz, güzelliği olduğu kadar zekası ve cesareti ile büyüleyen Wyoming Knott, anlatıcımız Manuel Garcia O’Kelly otoriteye karşı mücadeleyi başlatırlar. Ancak bunu yaparken beklenmedik bir yardım alacaklardır. Yapay-zeka sahibi ve kendine has bir mizah anlayışı olan Mycroft Holmes IV isimli bilgisayar, otoriteye karşı verilen bu mücadeleye katılarak, tüm dengeleri altüst eder. Öyle ki; mücadelenin başladığı gün Mike’ın yaptığı analizlere göre başarı şansları sadece 7’de 1’dir.
Ay Zalim Bir Sevgilidir; soğuk savaş döneminin ruh halini okuyucuya aktaran ve aynı zamanda soğuk savaş döneminin eleştirisini yaparken, tüm zulme uğrayanlar adına sözünü söyleyen bir başyapıt. Kitap, aynı zamanda, sonraki dönemin hakim ideolojisi haline gelecek olan liberal düşüncenin de erken dönem habercisi olma işlevine sahip.
Heinlein; politik ve ahlaki fikirlerinin yanı sıra, kadın-erkek ilişkileri, evlilik, hukuk gibi alanlara ilişkin fikirlerini bu eser ile iyice gün yüzüne çıkartıyor. Bu cesur adım yazara, 1967 yılında Hugo ödülünü kazandırmıştır. Heinlen’in eşi Victoria Heinlein yaptığı aktarımda, kitabın ve özellikle Profesör Bernardo De La Paz karakterinin, Robert A. Heinlen’ın fikirlerini temsil ettiğini ifade ederek, kitabın Heinlein için öznel önemine vurgu yapmıştır.[2]
Bir hukukçu olarak özellikle dikkatimi çeken; kitabın, cezaların infazına yönelik olarak ortaya attığı “Ay’ın cezaevine dönüştürülmesi” fikri ve Ay’da yaşayan bu topluluğun suçlara dair uygulayacağı kendi özgün hukuku oldu. Ayrıca yazıldığı dönemin kabul ettiği değerlerin aksine evlilik ve boşanma üzerine ortaya attığı yenilikçi ve deneysel fikirler de bir o kadar ilginçti.
Kitap 450 sayfa boyunca, aynı akıcılığa sahip olmamakla eleştirilse de, özellikle sevimli bilgisayar Mike’ın kölelik karşıtı devrim mücadelesine, örgütlenme sürecine ve mücadelenin başlangıcına odaklanan ilk bölümü ile okuyucuyu hemen kavramayı biliyor. Atılan her adımda, yeniden hesaplanabilir bir devrim ihtimali bu bölümün sürükleyici fikri durumunda. TANSTAAFL adlı üçüncü bölümde, kısaca “herşeyin bir bedeli olduğunu” anlatılırken, kahramanlarımızın ödeyeceği ve ödeteceği bedelleri soluksuz okuyorsunuz.
Döneminin en politik eserlerinden biri olan Ay Zalim Bir Sevgilidir, “Devrim, ulaşmayı hedeflediğim bir amaçtan çok, peşinde koştuğum bir sanat” sözüne atıfla, İthaki Yayınları tarafından gizli bir başyapıt olmaktan, gün yüzüne çıkartılıyor. Okunmadan geçilmemesi gereken bir başyapıt…
[1] İfademiz, söz konusu kısa eserlerin, daha az politik olduğu anlamına gelmemektedir. Ümit ederiz ki; en kısa zamanda Heinlein’ın kısa eserlerinden oluşan bir seçkiyi okuma imkanını bulabiliriz.
[2] A Bibliographical Research Guide to Heinlein Complete Works – Ormes, Maxie Guthrie, Ph.D., 1993
|
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Aktif olarak avukatlık yapmakta ve siyasetle uğraşmaktadır.
Çizgi Roman, Bilim-Kurgu ve Fantazi Edebiyatı okurudur.
Çeşitli spor dallarını uzun yıllardır takip etmektedir.
- Gelecekte Geçen Bir Polisiye: Değiştirilmiş Karbon - 24 Mart 2018
- Asimov’dan epik bir gelecek kurgusu: Vakıf - 1 Aralık 2017
- Tanrıya bir meydan okuma: Tanrı Olmak Zor İş - 9 Ekim 2017