Ufuk Serim 
Kahvehane Hikayeleri bundan bir asır evvel Cyrus Adler ve Allan Ramsay tarafından New York’ta yayınlanır.
Büyülü kokusu ve mistik tadıyla ta Yemen’lerden topraklarımıza gelen kahveye çok çabuk ısındık ve hala en keyifli anlarımızı bir fincan kahveyle taçlandırmaya devam ediyoruz.
Kahvehaneler ise ilk olarak Arap coğrafyasında açılmış olsa da ‘kahve içilen yer’ vasfının dışında bir nevi kulüp, sosyalleşme alanı ve daha önemlisi bir muhalefet fanusu olması Anadolu topraklarında yayılmasıyla ortaya çıkmıştır. İlk kahvehaneleri Tarihçi Peçevi’ye göre, Halepli Hakem adında bir tüccar ile Şamlı Şems adına bir efendi, İstanbul Tahtakale’ye 1554 tarihinde açtılar. O zamana kadar ki tek sosyalleşme alanı cami olan sıradan insanlara kahvehaneler çölde vaha gibi gelmiş olsa gerek. Avam tabakanın bir arada devlet işleri, güncel olaylar, hayat pahalılığı vs. gibi konularda birbirleri ile konuşması, tartışması ve bir nevi gruplaşmaları devlet erkanının elbette hoş göreceği bir durum olmayacaktı ve dönemin isyanlarının örgütlenme alanları buralardı. Camilerden farklı olarak seküler bir toplanma, kaynaşma, hasbihal yeri olan kahvehaneler hemen hemen her Osmanlı padişahının az veya çok hışmına uğramıştır.
Kahvehaneler sadece insanların birarada bulunup birilerini ‘çekiştirdiği’ yerler de değildi. Buralara zaman zaman Karagöz oynatıcılarının, çengilerin, aşıkların, meddahların gelip hünerlerini sergilediği kültürel etkinlik mekanlarıydı.
Haydi şimdi bir düşünün; iki yüzyıl geriye gidelim, şöyle iki salon büyüklüğünde ortasında fıskiyeli küçük bir havuz olan bir kahvehanedesiniz, orta şekerli kahveninizi ağız tadıyla içerken bir yandan da ahbabınızla sohbet ediyorsunuz, derken konu dallanıp budaklanıyor ve tüm kahvehane sohbete katılıyor gürültü, tartışma ve tansiyon yükseliyor ardından ortamın yaşlılarından/güngörmüşlerinden biri konuyu tatlıya bağlamak amacıyla hikayeye başlıyor..
Hava karararı çok oldu, aylardan Ramazan, gök gürültüsüyle beraber yağmur yağıyor sahura kadar buradasınız, haydi baba erenler göster hünerini..
Kahvehane Hikayeleri bundan bir asır evvel Cyrus Adler ve Allan Ramsay tarafından New York’ta yayımlanır. Kitap yazarlarının Osmanlı kahvehanelerinde dinledikleri ve üzerinde oynama yapmadan yayımladıkları 28 hikayeden oluşuyor. İlk yayımlandıktan sonra unutulup giden kitap aradan uzun yıllar geçtikten sonra Maya Kitap sayesinde Türkiye’de yayımlandı.
İstanbul 1898 Kahvehane Hikayeleri
Hikayeler arasında günümüze ulaşmış olanları var ama ben hemen hemen hepsini ilk defa okudum. Aralarında en çok Gençleşen Yaşlı Adam ile Rüşvet, On Üçüncü Oğul Kimdi? isimli hikayeleri beğenmeme nazaran hepsi dost sohbetlerinde anlatılacak kısa ve güzel hikayeler.
Sırasıyla isimleri şöyle; Kadının Fendi Erkeği Yendi, Hanım ve Adaletsiz Kadı, Bedesten Tüccarı Hacı’nın Başına Gelenler, Hurdacı Bahçesindeki Hazineyi Nasıl Buldu?, Çapkın Halit Nasıl Baş Hafiye Oldu?, Ayakkabı Tamircisi Ahmet Nasıl Müneccimbaşı Oldu?, Ali Paşa’nın Akıllı Oğlu, Merhametli Han, Seccade ve Düzenbaz Uşak, Kırk Bilge Adam, Bitinya Kralı Karakuş, Papaz Karın Yağacağını Nasıl Bildi?, Rüşvet, On Üçüncü Oğul Kimdi?, Dönüm Dönüm Satılan Cennet, Kuşların Dili, Musevi Dönmesi Türk, Dönüşüm, Halife Ömer, Baltacı Kalaycı Avram, Mısırlı Mehmet Ali Paşa Adaleti Nasıl Yerine Getirdi?, Çiftçi Karısını Nasıl İyileştirdi? Kırlangıcın Öğüdü, Gün Doğmadan Neler Doğar, Gençleşen Yaşlı Adam, Şeytan Bahsi Nasıl Kaybetti, Rakının Etkileri ve Kaz Göz Kız ve Diz.
Kısa hikayeler derlemesi olan Kahvehane Hikayeleri bu türde yayımlaşmış literatürün epey az olması bakımından önemli bir açığı kapatıyor. Yine hikaye aralarına eklenmiş dönem çizimleri görsel zenginlik katması okuma zevkini artıyor. Unutulmuş bir eseri özenli bir çalışmayla ait olduğu coğrafyanın okurlarıyla buluşturması ve sözlü kültür tarihimizin örneklerini bizlere sunması açısından Maya Kitap‘a teşekkürlerimi sunuyorum.
Ve yine ayrıca bu kıymetli kitabı hediye ederek tanışmamı sağlayan @kültüristan’a teşekkürü borç bilirim.
|
Okuma önerisi! Doğuş Sarpkaya’nın incelemesi; “Karbon Değişir, Dünya Değişmez“ Ultra zenginlerin kendi adaletlerini satın almasına, dünyayı şirketlerin yönetmeye başlamasının yaratacağı tehditlere ya da insan kötülüğünün ölümsüzlükle birlikte nasıl kılık değiştirebileceğine dair pek çok konuda düşünme fırsatı sunuyor, Değiştirilmiş Karbon. |
- Kahve Sade, Hikaye Orta Şekerli Olsun; Kahvehane Hikayeleri - 29 Nisan 2018
- ‘O Kitabı Geri Getirmezsen Tek Umudun Cehennemin Azabı Olsun’ - 17 Şubat 2018
- Türk Sağı’nın Dört Silahşörü - 20 Temmuz 2017
FACEBOOK YORUMLARI
