Serdar Şahinkaya 
Bayram gelirken büfenizdeki likör kadehlerinin tozunu alın…
Efendim, bu hafta keyifli, iç ısıtan bir kitapla karşınızdayız. Reyhan Yaman’ın Likör Hikâyeleri.
Likör; Latince’de sıvı madde, sıvılaştırma anlamındadır. Eş anlamlısı da içecek ya da içki, yani eski tabir ile müskirat. Dünyanın tüm milletleri, meyvelerden, yapraklarından, saplarından ve hatta köklerinden üretmişler kendi likörlerini / içkilerini. Kendi dillerinde isim koymuşlar. Ve her milletin de milli içkisi oluşmuş böylece. Siz bakmayın milli içkimiz, ayrandır diye tutturanlara.
Nerede ise hadisenin başlangıcı yerleşik tarım toplumuna kadar dayanıyor. Gelişme ve yaygınlaşması da damıtmanın keşfi ile birlikte oluyor.
Daha çok çeşitli meyvelerden yapılan likörler, ilk döneminde resmen tababetin ana elemanı. Dikkatinizi çekerim ara eleman değil! Manastırlarda birkaç keşişin tam reçetesini bildiği, şifa bir bakıma.
Bizde
Bizdeki liköre dayalı gayri resmi hikâyeler oldukça eskiye dayanıyor. Bakmayın siz geçmiş özlemcilerinin tıraşlarına. Osmanlı’dan günümüze kalan ama bir yandan da gitgide unutulan geleneklerden biri likör. En çok kahveyle yakıştırılan, bayram dendiğinde ikramın önde gelenlerinden, farklı tat ve renklerde sehpaları şenlendiren likörler yüzyıllardır üretiliyor ve tüketiliyor bu topraklarda.
Resmiyete kavuşması yine o sihirli denklemin, yani Demiryolları + Sanayileşme = Devletçilik dönemine, 1930’ların başına denk geliyor. 1930-1931 döneminde projelendirilerek Ali Sami Yen Stadı yanındaki araziye İnhisarlar İdaresi yani TEKEL’in kurduğu Likör Fabrikasına ve ürünlerine getirmek istiyorum lafı. Ne yazık ki “İnşaat ya Resullullah”çılar yıkıverdi o binaları. 48 dönümlük arazisi ile birlikte dünya çapında korunması gereken birinci sınıf endüstriyel mirastı hâlbuki.
Şimdilerde sinmiş gibi gözükse de AOÇ’deki Bira Fabrikası’nın da aynı akıbete uğramasından korkmaktayım. Evet, yıktılar binaları, özelleştirdiler TEKEL’i. Şimdi hem kendimize has likörlerimiz ve bu arada kanyaklarımız da gitti, farkındasınız değil mi? Gerçi nelerimiz gitti ve gitmekte!
1930’lara tarihli likörlerimiz yakın zamana kadar bayramların en yakışıklı ikramları arasında yer alırdı. Bizim kuşak çok iyi hatırlar.
İşte, Likör Hikâyeleri, tüm bu süreçlerin izini süren ve tarihçesinin de ötesinde işin kimyasını araştıran sağlam bir kitap. Reyhan Yaman, iyi ki, yedi yıl önce likör imalatıyla başladığı keyifli tutkusunu kitaplaştırmış ve ortaya tadına doyulmaz hikâyeler çıkarmış.
Likör Hikâyeleri, Türkiye’de giderek unutulan likörün macerasını, basit ama keyifli bir dille anlatırken, zarif görsellere de bolca yer veriyor. Önceleri şehir hayatının ve kültürünün bir parçası olan, evlerin “büfelerinde” küçük kadehleriyle takımı bulunan ve özellikle bayramlarda kahvenin yanında ikram edilen likör, toplumsal kültürdeki olumsuz değişimler ve gayrimüslim nüfusun çeşitli nedenlerle ortak “hayatımızdan” çekilmesi/çıkarılması nedeniyle pek çok şey gibi unutulmaya yüz tuttu.
Likör Hikâyeleri, likörün bu eski ve geleneksel konumuna dair hem bir methiye hem de bir hatırlama kaygısıyla hazırlanmış.
Reyhan Yaman, kitapta 119 çeşit liköre tek tek değinerek bir yandan likör tarifleri veriyor bir yandan da likörle hazırlanan kokteylleri anlatıyor.
Aynı zamanda likör nasıl içilir, likör kaç çeşittir, gibi soruların cevabını da kitabında anlatan yazar, likörün hikâyesini takip edebilmek için köy köy dolaşıyor ve deneyimlerini okuyucularıyla paylaşıyor.
Sadece likörü değil aynı zamanda bir kültürü de anlatan Reyhan Yaman, tariflerden kadehlere ve Evliya Çelebi’nin notlarına kadar likör hakkındaki pek çok şeyi bu kitaba sığdırıyor.
- Likör Hikâyeleri
- Yazar: Reyhan Yaman
- Tür: Kırkmerak
- Sayfa Sayısı: 205 Sayfa
- Basım Tarihi: Haziran 2016
- Yayınevi: Can Yayınları
- Ülkenin Yaratıcı Güçleri Mühendisler: Fırtınadaki Arı - 1 Mart 2020
- Ayaküstü İzmir Lezzetleri - 9 Ağustos 2018
- Su’yu Okumak - 2 Ağustos 2018
FACEBOOK YORUMLARI
