Aziz Hatman Elvan Uysal Bottini, Mamma Mia-İtalyan Mutfağı Hakkında Çok Şey isimli kitabında da aynı şeyi yapmış, yaşadığını yazmıştı! Şimdi Toprak Ana Bağdan Baba’da da…
Elvan Uysal Bottoni, Mamma Mia – İtalyan Mutfağı Hakkında Çok Şey (2011, YKY) isimli kitabında da aynı şeyi yapmıştı. Yaşadığını yazmıştı! İtalya’da kentleri, köyleri gezmiş, insanlarla tanışmış, evlerine çiftliklerine konuk olmuş, tarlaya pazara onlarla birlikte çıkmış, mutfaklarına girmiş, nasıl yemek yaptıklarını görmüş, bazen belli ki uzun uzun dinlemiş, beraber pişirmiş ve beraber yemişti. Annelerle, büyükannelerle buluşmuş, yemek tariflerini derlemiş, mahallenin balıkçısıyla sohbet etmiş, dolce vitayı çoktan geçmişe gömmüş İtalya’da İtalyanların hayatını, daha çok da ne yediklerini ve nasıl pişirdiklerini yörelere bağlı olarak sermişti önümüze!
Kapitalizmin altın çağı uzun yıllar önce tüm dünyada olduğu gibi İtalya’da da kapanmış olabilir; dolce vita, yemenin içmenin, eğlencenin coşkulu ve mutlu hayatı, kaygısız yaşamı yerini krize, işsizliğe, güvencesizliğe bırakmış olabilir. İtalya, Almanya’dan sonra Avrupa’nin en büyük ikinci makine üreticisi olacak kadar sanayileşmiş bu ülkesi, kapanan fabrikaları konuşmaktan artık yorulmuş olabilir ama ama orası İtalya’dır! Bir karış boş arazi göremeyeceğiniz kadar ıslah edilmiş İtalya; zeytinin, asmanın ve ekinin erişemediği sarp tepelerin üstünde Ortaçağ’dan bu yana, tarihi birer imar adası gibi yükselen köyleriyle, kasabalarıyla, tarımını yaşatan, oradan beslenen, kelimenin gerçek anlamıyla beslenen, küçük üreticiliği ve yerel üretimi, renklerini korumuş İtalya!
Bizdeki gibi yerel ürünlerin, endüstriyel ve ithal olan karşısında kaybolmadan varlıklarına kooperatifler ve özel dağıtım ağlarıyla daha da güçlü bir biçimde devam edebildiği, bilinenin aksine pizza ve makarnadan çok daha fazlasını mutfağında barındıran bir İtalya’dır hâlâ Elvan Uysal Bottini’nin yaşadığı ve bize anlattığı. Her yöresi ayrı bir mutfak olacak kadar zengin ve yaratıcı İtalya…
Bayrağının renklerinin bile pizzanın üç temel bileşeni olan fesleğen, mozzarella ve domatesten geldiği iddia edilen İtalya’nın yemek kültürünün temelinde hiç kuşku yok ki yüksek kaliteli un, zeytinyağı, peynir ve üç yanı denizlerle gerçekten de çevrili bu coğrafyada deniz ürünleri var. Vaftizci dünyanın etrafında uzanan bu mutfağın bence dinsel değil ama kutsal kadar saygın çünkü herkesi birleştiren ögesi, mutfağın tamamlayıcısı ise şaraptır! “Toprak ana bağdan baba” zeytinyağına banılmış bir parça ekmek de olsa yanında fesleğen, domates ve peynir eklenince tüm eksiği tamamlanmış bile olsa –Amerikan kültür endüstrisi tarafından dünyaya pizza ve makarna olarak pazarlanılanını demiyorum, İtalyan’ın “natürel” sofrasını, yalın lezzetlerini tüm dünyaya çarpıcı hale getiren şaraba emek veren insanları tanıştırıyor bize.
Nasıl mi? Elvan’la beraber İtalya’nın en önemli şarap üreticilerini geziyor, ziyaret ediyor, sohbet ediyor, dertleşiyor ve elbette birlikte yiyip içiyoruz, alt başlığı Toprak Ana, Bağdan baba olan yeni kitabında: Üzümler ve İnsanlar (Temmuz 2015, YKY). Bize şarabı anlatmakla kalmıyor, şarabın insanını anlatıyor, İtalyan’ı anlatıyor ama şaraba sevdalanmış (ama aynı zamanda muhakkak ki İtalya’ya da) Avusturalyalı, Japon, Türk de var bu insanların arasında.
Asmanın zor (kurak, sık ekilmiş) koşullar karşısında köklerini daha derinlere uzatıp hayatta kalmayı başarması ve toprağın farklı katmanlarından beslenmesi sayesinde mineralitesi zengin, derinliği olan şarabın üzümünü vermesi gibi yüzyıllardır bağcılık yapan aileler ya da köyler, üreticiler sağlam gelenekler oluşturabiliyor, çok güçlü kültürler yaratabiliyorlar. Kitapta bu kültürlerle karşılaşıp (büyük bir kriz içinde bile olsa) dünyanın bu en önemli sanayi ülkelerinden birinin tarımı nasıl ve neden sahiplendiğini açıkça görüyorsunuz.
Yani sosyal antropoloji benzeri bu çalışma size İtalya’nın en keyifli bölgelerinde gezerken nerelere uğramanız ve nerelerde ne yemeniz gerektiğini önermiyor, bir kültürü de anlatıyor. Sicilya’dan başlayan yolculuk, Napoli-Amalfi’’yi de içine alan bölge olan Campania’dan muhteşem Toskana’ya uzanıyor ve kuzeye, Verona’dan da daha kuzeye Avusturya etkisindeki karlı dağlık Güney Tirol bölgesine oradan da Fransız etkisindeki Piemonte ve Liguria’ya uzanıyor…
Devamını bekliyoruz Elvan Uysal Bottoni’den bu kitapların.
- Üzümler ve İnsanlar-Toprak Ana, Bağban Baba
- Elvan Uysal Bottoni
- 496 Sayfa, 55 TL
- Yapı Kredi Yayınları
Sınırlı sayıda şiiri dergilerde yayınlandı. Dijital öncesi siyah beyaz fotoğraf çekti. Anlatmaktan yorulunca yazmaya başladı. İlk romanı Son Teşebbüs böyle doğdu. Yemeyi, pişirmeyi ve muhabbetini seviyor.
- DİNE VE SAVAŞA BULANMIŞ BİR ÜLKEDE SİYASİ POLİSİYE: SOKAKTA SİREN SESLERİ - 6 Haziran 2022
- Akademisyenlerden KHK Öyküleri üzerine bir söyleşi - 7 Nisan 2018
- Aslında, Ercan Kesal ve Popülere Övgü - 2 Aralık 2017
FACEBOOK YORUMLARI
